Książki - KSIĘGARNIA

Publikowanie we współczesnej nam epoce, choćby w przystępnej postaci, wyboru pism eremity tak przejrzystego i doskonałego, jakim był bł. Paweł (1476–1528), to świadome wyzwanie rzucone światu z ufnością i w nadziei, która nie zawodzi; w „szaleństwie” człowieka, który wie, że głupstwo u Boga jest mądrzejsze od zwodniczej mądrości ludzi.

Ten, kto wśród współczesnego zamętu szuka drogi, żeby wrócić do swojej izdebki, bez czego nie można spotkać żywej Prawdy, podejmie to wyzwanie. Erem może stanowić konkretną metaforę dla tak wielu spośród nas, którzy na pustkowiu teraźniejszości chcieliby zyskać pomoc, żeby żyć w „wewnętrznym klasztorze” przesyconym pragnieniem Boga.

Dla innych, bez wątpienia mniej licznych, ale „powołanych” w szczególny sposób, teksty zawarte w tej książce mogą służyć jako przewodnik do tego, by w dosłowny sposób znaleźć drogę do eremu: „O beata solitudo, o sola beatitudo!”.

Niemal przez całą starożytność chrześcijańską i przez średniowiecze wierzono, że Maria z Magdali (zob. Mt 27,56.61; Mk 15,40.47; 16,1.9; Łk 8,2; J 19,25; 20,1.11–18), Maria z Betanii, która podejmowała Pana, przysłuchiwała się Mu (zob. Łk 10,38–42) i namaściła Jego stopy olejkiem nardowym (zob. J 11,2; 12,3–7), kobieta, która – również w Betanii – namaściła głowę Pana (zob. Mt 26,6–13; Mk 14,3–9), i grzesznica, która obmyła Jego stopy łzami, aby następnie otrzeć je własnymi włosami (zob. Łk 7,36–50) – to jedna i ta sama osoba.

Chociaż nie brakuje ojców dostrzegających tu więcej kobiet, bł. Paweł Giustiniani bez wątpienia staje po stronie tych, którzy w św. Marii Magdalenie widzą jedną tylko osobę, i jak sam wyznaje, obdarza ją głębokim nabożeństwem – zyskał tę łaskę, że zostało ono umocnione również w eremie w Camaldoli. Jest aż pięć jego niewielkich dzieł poświęconych postaci Magdaleny:

1. Święta Maria Magdalena w Ewangelii. Pierwsza redakcja (SMMV I);

2. Święta Maria Magdalena w Ewangelii. Druga redakcja (SMMV II);

3. Święta Maria Magdalena, model życia kontemplacyjnego. Pierwsza redakcja łacińska (SMMlat I);

4. Święta Maria Magdalena, model życia kontemplacyjnego. Druga redakcja łacińska (SMMlat II);

5. Święta Maria Magdalena, model życia kontemplacyjnego. Redakcja w języku volgare (SMMvolg).

W SMMV II odnajdujemy typowy i wartościowy przykład rozważania nad świętym tekstem, zgodnie z nauczaniami skodyfikowanymi przez np. św. Lorenza (Wawrzyńca) Giustinianiego (1381–1456). Odwołanie się do tego autora wydaje się nam właściwe, zważywszy na jego autorytet w tej dziedzinie, a także przede wszystkim ze względu na bezpośrednią znajomość – udokumentowaną w sposób pewny – jaką utrzymywał z nim jego błogosławiony potomek (który zresztą wykazuje, że w dziedzinie duchowości ma wiele wspólnego ze świętym patriarchą).

Zresztą św. Lorenzo Giustiniani nie ogranicza się do tego, aby przedstawić scholastyczną definicję bądź naszkicować zasady i odczucia, na jakich powinna się opierać właściwa medytacja nad świętym tekstem, ale oferuje różne cenne tego przykłady…

Czerpiąc z wielkiego korpusu dzieł Giustinianiego, na stronicach niniejszego tomu chcemy przedstawić małą próbkę jego solilokwiów.

Ograniczymy się tutaj do napisanych w młodości, a zwłaszcza do tych, które zostały datowane przez samego autora. Oto ich wykaz:

– Rozmyślanie o wyrzeczeniu się swych dóbr i samego siebie, Jerozolima 1507 (Pensiero 1507);

– Wyznanie swych grzechów, pomiędzy 4 lipca a 6 sierpnia 1510 (Confessione);

– Rozmyślanie o bojaźni Bożej, koniec grudnia 1510 (Pensiero sul timore);

– Rozmyślanie o dobrodziejstwach i o miłosierdziu Boga, koniec grudnia 1510 (Pensiero sui benefici);

Zapraszamy do fascynującej podróży przez czasy wczesnochrześcijańskiego Mediolanu w towarzystwie św. Ambrożego z Mediolanu, wybitnego biskupa, mówcy i myśliciela. Jego dzieło "O dziewictwie" ukazuje nam tajemnice życia konsekrowanego, rzucając światło na wyjątkowy okres IV wieku, kiedy Kościół przechodził przez dynamiczne przemiany.

W czasach, gdy chrześcijaństwo stawało się coraz bardziej wpływową siłą społeczną, a liczba wyznawców rosła, św. Ambroży stał na czele Mediolanu, pełniąc rolę biskupa i pasterza. Jego pisma nie tylko przetrwały wieki, ale także wciąż inspirują i prowokują do refleksji.

"O dziewictwie" to jedno z tych niezwykłych dzieł, które ukazują głęboką troskę Ambrożego o duchowieństwo, dziewice konsekrowane oraz kult męczenników.

Autor, z wyjątkowym zmysłem literackim i dogłębną wiedzą teologiczną, prowadzi czytelnika przez moralno-ascetyczne rozważania na temat życia poświęconego Bogu.

Jego mowy, listy, hymny i komentarze biblijne pozostają niezwykłym dziedzictwem, a "O dziewictwie" stanowi perłę w koronie jego twórczości.

W historii chrześcijaństwa mamy kilka dzieł literackich, które pochodzą ze środowisk monastycznych, czytane są powszechnie do dzisiaj i szczególnie silnie wpłynęły na ukształtowanie się naszej duchowości, gdyż dały wyraz ludzkiej tęsknocie za Bogiem.

Jednym z takich dzieł jest Naśladowanie Chrystusa, które jak się okazuje mylnie przypisywane jest kanonikowi Tomaszowi z Kempen (1380–1471?) będącemu wyłącznie kopistą traktatu. Najwcześniejsze rękopiśmienne kopie Naśladowania pochodzą z Włoch i oczywiście nie są przez kopistów wyraźnie datowane. 

Ponieważ jednak cechy pisma i szczegóły wykonania pozwalają datować średniowieczne rękopisy z dużą dokładnością, jest pewne, że najstarsza zachowana kopia (podkreślmy: kopia już, nie pierwopis autorski), sporządzona w Vercelli i tam do dziś przechowywana, powstała między rokiem 1280 a 1330. Nie później. Otóż nawet koniec tego przedziału czasowego to jeszcze równe pół wieku przed przyjściem na świat Tomasza a Kempis, któremu na północny wschód od Alp przypisuje się do dzisiaj autorstwo tej księgi; a blisko sto lat przed jego dojrzałą działalnością pisarską.

Treścią tej książki jest afirmacja wyboru Boga, tak pełna i radykalna, że mnóstwo czytelników widzi w niej po prostu negację wszelkich ludzkich wartości. Ale co w takim razie powiedzieć o Ewangelii, w której Chrystus wyraźnie żąda tak pełnego postawienia Go na czele swoich miłości, żeby w porównaniu z Nim każda inna miłość, nawet do własnego życia, była jakby odrzuceniem?

Rozeznawanie i podejmowanie dobrych decyzji nie jest proste.

Często nie dostrzegamy działania Boga w naszym życiu lub poddajemy je w wątpliwość. Jak to zmienić? Jak odkryć i zrozumieć nasze życie wewnętrzne?

Książka Silvano Faustiego to podręcznik do wewnętrznego rozwoju.

Autor odwołuje się do najstarszych, zapomnianych już tradycji i proponuje podjęcie ćwiczeń, które uczą, jak żyć wolnością, do jakiej zostaliśmy przeznaczeni.

Naucz się obserwować swoje wnętrze i usuwać z niego chaos.

Poznaj tajemnicę Bożej wolności i odkryj, jak rozpoznawać działanie Boga w sobie. Wtedy wszystko, nawet pokusa, będzie dla ciebie okazją do wzrostu.

W czasie pobytu na pustyni walki duchowe, toczone przez Ewagriusza, nie tylko nie ustały, ale wręcz przeciwnie, nasiliły się. Pisze Palladiusz:

Pewnego razu demony tak bardzo doświadczały go pokusą nieczystości, że – jak nam [później] powiedział – przyszła mu do serca myśl: „Bóg mnie opuścił”; i całą noc spędził na modlitwie stojąc w cysternie z wodą, nagi, w środku zimy, aż jego ciało stało się twarde jak kamień. Innym razem gnębił go duch bluźnierstwa i spędził czterdzieści dni bez wchodzenia pod dach celi, aż całe ciało pokryło się robactwem niczym nierozumne zwierzę.

Ewagriusz doszedł do wniosku, że w przypadku mnichów główna walka toczy się w myślach człowieka, w sferze mniej lub bardziej niezaspokojonych pragnień czy ambicji. Problem nie leży w samych grzechach, ale w pierwszym rzędzie w walce o wyeliminowanie demonicznych podszeptów, myśli (gr. logismoí), które prowadzą do niegodziwych czynów.

Pisząc o gniewie, jednej z ośmiu logismoi  dręczących rodzaj ludzki, Ewagriusz posługuje się metaforą szczególną, porównując działanie pod wpływem gniewu do wyczynów człowieka odurzonego winem. Dla znających Pismo Święte ta metafora ma szczególne konotacje: w Dziejach Apostolskich Apostołowie przemawiający pod wpływem Ducha Świętego przez niektórych byli podejrzewani o upicie się młodym winem (por. Dz 2,13–14).

W naszym przypadku jednak człowiek nie działa pod wpływem Ducha Świętego, ale ducha złego i w związku z tym jego dzieła nie są duchowe, ale szatańskie. Żadna bowiem inna wada nie czyni z człowieka [umysłu] demona tak, jak gniew.

Książka José Tolentino Mendonçy odsłania głęboki sens przyjaźni oraz jej tajemnice. Ukazuje przy tym głęboki szacunek dla drugiego człowieka.

Rozważania Autora zanurzone są głęboko w słowie Bożym, odwołują się także do klasycznych źródeł naszej cywilizacji oraz poezji, której brak daje się odczuć we współczesnej teologii.

Przyjaciele sprawiają, że nasze życie dojrzewa, jest lżejsze

i ciekawsze. Są dowodem na to, że zawsze jest jakaś droga

i że lepiej kroczyć nią w dobrym towarzystwie.

Trzeba tylko wyruszyć.

Znaleźć skarb to jeszcze nie wszystko. Człowiek nieustannie poszukuje Boga, żyjącego w nim. Gdy Go odnajdzie, wcale nie kończy się jego droga, dopiero wtedy w Nim odnajduje wciąż więcej.

Tytuł nawiązuje do przypowieści Jezusa o skarbie ukrytym w roli.

Ale to w podtytule José Tolentino Mendonça ukrył swą główną myśl: „O sztuce wewnętrznego poszukiwania”.

Jest to zatem przewodnik po drodze wolności: od Abrahama po Mojżesza; od Eliasza po Jonasza, który poznaje prawdę o Bogu dopiero na obcej ziemi. Również Jezus z apostołami jest ciągle w drodze. Przekonaj się jak fascynująca jest codzienność pełna nowych odkryć.

Naucz się spotykać na wzór spotkania Jezusa z Samarytanką przy studni. To tam, wśród insynuacji i nieporozumień, oskarżania i próśb, wreszcie we wzajemnym rozpoznaniu – staje się cud.

W rozpoznaniu przez kobietę prawdy o tym, kim jest ona sama, Jezus zostaje rozpoznany jako dar Boga.

Współczesny człowiek mnoży znajomości w nieskończoność, ale prawdziwe relacje nie przychodzą mu łatwo. Naznaczone są często obojętnością, wyrachowaniem, błędami i rozczarowaniem. Nawet te najbliższe. Dzieje się tak, ponieważ to własne potrzeby i wyobrażenia stawiamy na pierwszym miejscu.

Co zrobić, by to zmienić? By naprawdę się spotkać?

Książka ta, to jeden z najlepszych komentarzy do Ewangelii wg św. Jana.

Zrodziła się ze stałej cotygodniowej lektury Ewangelii w ciągu trzech lat w kościele św. Fidelisa w Mediolanie. Autor przy pisaniu książki posłużył się starożytną metodą lectio divina, gdzie głównym założeniem jest skupiona i przepełniona modlitwą lektura, która w Słowie szuka Tego, który mówi, aby wejść w dialog z Nim, a w ten sposób poznać Go, pokochać i coraz doskonalej podążać za Nim.

Pomaga czytelnikowi wniknąć w misterium Słowa, które stało się ciałem w Jezusie Chrystusie, i pozwala angażować się coraz bardziej w dialog z Bogiem.

Jan Klimak miał posiadać wyjątkowe wykształcenie i wiedzę. Pozostawił po sobie niezwykłe dzieło, Drabinę raju, które jest zarysem drogi do świętości. Napisał je na prośbę przełożonego sąsiedniego monasteru z Raithau.

W swojej pisarskiej i teologicznej koncepcji odwołuje się do wizji Jakuba, który uciekając przed Ezawem, zasnął w drodze: We śnie ujrzał drabinę opartą na ziemi, sięgającą swym wierzchołkiem nieba, oraz aniołów Bożych, którzy się wspinali i schodzili po niej na dół (Rdz 28,12).

Do tego zdarzenia nawiązuje Jezus w rozmowie z Natanaelem: Zobaczysz jeszcze więcej niż to (…). Ujrzycie niebiosa otwarte i aniołów Bożych wstępujących i zstępujących nad Syna Człowieczego (J 1,50–51).

Drabina staje się dla pisarza obrazem zstępowania Boga ku człowiekowi, a przede wszystkim wędrówki człowieka ku Bogu, która przypomina wspinanie się po trzydziestu szczeblach. Stanowią one literacką metaforę, ale też oddają osobiste doświadczenie duchowe autora, który przez czterdzieści lat prowadził życie pustelnicze

Ksieni Cecylia daje nam genialnie prosty wykład, stanowiący zakończenie jej książki: rozdział zatytułowany Liturgia jest tylko jedna.

To jest wewnętrzna „liturgia” w Trójcy Świętej, uwielbienie składane Ojcu przez Syna, a człowiekowi dana jest łaska udziału w tym uwielbieniu. Program na całe życie modlitwy i na całe życie wynikającego z niej działania; i przyczyna konieczności tego, żeby modlitwa i działanie były zgodne.

Nie będziemy tu oczywiście streszczać całej książki.

Oprócz teologicznej podstawy są w niej zawarte świetne uwagi praktyczne, płynące nie tylko z tradycji, ale także najwyraźniej z długiego doświadczenia dróg modlitwy tak we własnej duszy, jak i we wspólnocie. Widać w tych radach troskę o unikanie wszelkiego subiektywizmu i wszelkiej przesady; słynny umiar benedyktyński wyraża się w szukaniu drogi najprostszej, ale także najbardziej zgodnej z prowadzeniem Bożym, choćby to było przez ciemną dolinę.

Eucharystia nie ma być źródłem wzruszeń, ale źródłem łaski; sakrament pokuty nie jest po to, żeby się zajmować jak najstarannniej własnym ja, ale po to, żeby otrzymać przebaczenie.

Modlitwa to życie, a życie ma mnóstwo form i przejawów, i nie można go zamykać raz na zawsze w jakimś systemie.

Kiedy ostatnio zatrzymałeś się w zachwycie nad pięknem? Czy wciąż jeszcze masz tę zdolność? Czy potrafisz kontemplować to, co Boskie? Czy widzisz Jezusa Chrystusa?  

Dla większości chrześcijan modlitwa jest mówieniem – ciągłym powtarzaniem wyuczonych formuł. Coraz trudniej w przestrzeni kościoła dostrzec jednak ludzi widzących Jezusa. Człowiek zatracił zdolność postrzegania w rzeczach stworzonych obrazu niewidzialnego Boga.

Autor zaprasza nas do wchodzenia przez okno ikony Chrystusa Pantokratora w głąb Bożej rzeczywistości, która dzieje się w życiu człowieka. Ostatecznie chodzi o to, by przechodząc przez okno ikony, doświadczyć realnego spotkania, już nie z obrazem, lecz z żywym Jezusem.  

Chciałbym żebyśmy popatrzyli na cztery rady, które św. Benedykt daje w swojej Regule odnośnie do modlitwy.

Jak pamiętamy, w samej Regule trudno jest odnaleźć jakiś szerszy traktat dotyczący życia duchowego czy czytania Pisma Świętego, ponieważ pod jej koniec św. Benedykt odsyła do tekstów, w których te zagadnienia są szczegółowo omówione, a ma on na myśli przede wszystkim pisma św. Jana Kasjana.

Jednak w samej Regule, mocno zależnej od wpływów pism Kasjanowych, można również odnaleźć rady, które także i sam święty Benedykt nam daje i tym radom warto się przyjrzeć.

Skoro mamy często znajdować czas na modlitwę, to w naszym rachunku sumienia, który robimy codziennie, warto sobie zadawać pytanie, który czas mogę na modlitwę poświęcić?

Większość z nas uczestniczy w Mszy Świętej co niedziela, często od wczesnego dzieciństwa. Na początku nie przywiązywaliśmy większej wagi do tego, co się podczas niej działo na ołtarzu i wokół nas. Z czasem nasze uczestnictwo stało się bardziej świadome.

Zdarza się jednak, że jako dorośli ludzie popadamy w rutynę i nie zastanawiamy się nad tym, czym w istocie jest Msza Święta.

Uczestnictwo w Eucharystii powinno być dla każdego z nas czymś najważniejszym. Wielu wierzących nie doświadcza jednak wyraźnego wpływu coniedzielnego "bycia na mszy" na swoje życie. Cóż dopiero mówić o tych, którzy bywają na niej tylko od czasu do czasu? Jak spotkać Boga w liturgii?

Recepta jest prosta: aktywnie w niej uczestnicząc. Z początku może się wydawać, że nic się w nas nie dzieje, nie zmienia się na lepsze. Jednak nawet wtedy, gdy z liturgii niewiele zrozumiemy Bóg i tak będzie w nas działał.

Mówi się od mniej więcej siedmiuset lat o siedmiu Boleściach Maryi. I słusznie, ale trzeba także pamiętać o Jej radościach.

I nie tylko dlatego, że żaden człowiek, choćby najwyraźniej powołany, i do swego specjalnego powołania od początku, a nawet od pokoleń kształtowany, nie zniósłby życia w samym tylko bólu; po prostu by umarł, kiedy tylko choroba przeważy dobrostan. Także, a nawet przede wszystkim dlatego, że Ona przecież żyła tak blisko swojego Syna, Dawcy i źródła wszelkiej radości.

Zastanówmy się więc nad czternastu znanymi nam radościami Maryi.

Na pewno znalazłoby się ich o wiele więcej, zwłaszcza gdyby policzyć osobno każdy cud Syna, bo przecież musiała cieszyć się tymi cudami co dzień od nowa; każdą Jego naukę, każdą przypowieść, rozjaśniającą tak bardzo naszą drogę do Boga, przyjmować jak radosny dar. Dużo by o tym można myśleć. Ale jako początek i jako podstawę wymieńmy te, które są najbardziej oczywiste i w tekstach biblijnych uzasadnione

Jeśli pośród codziennej aktywności szukasz prostego sposobu pozostawania w łączności z Bogiem, ta książka jest właśnie dla Ciebie. Autor z jednej strony daje Ci narzędzia, a jednocześnie odpowiada na osobiste pragnienie głębi. Każdy znajdzie tu coś dla siebie.

Ojciec Chapman zdobył sobie wielkie uznanie prowadzonymi przez siebie rekolekcjami. Bez nich niewiele tylko listów, zebranych w tej książce, zostałoby zapewne napisane, gdyż ich autorzy i adresaci poznawali o. Johna najczęściej właśnie z tej okazji.

Powodzenia swego w tej dziedzinie nie zawdzięczał bynajmniej sztuce wymowy czy urokowi wygłaszanych konferencji. Najważniejszą rolę odegrało tu, jak się zdaje, jego głębokie zrozumienie, że każdy człowiek wymaga szczególnej uwagi i indywidualnego traktowania, że to, co pożyteczne dla jednego (a może nawet dla tego samego w jakimś wcześniejszym okresie), dla kogoś innego może okazać się nie tylko niepotrzebne, lecz wręcz zdecydowanie szkodliwe.

W jaki sposób jednak podejmować decyzję w takich sprawach? Odpowiedź przyszła szybko, gdy tylko znalazł się w Kościele katolickim, jak sam to pisze w trzy miesiące po swoim nawróceniu:

Drugi Sobór Watykański przypomniał, że do świętości powołani są wszyscy nie tylko osoby konsekrowane, ale także świeccy. Każdy człowiek, mniej lub bardziej świadomie, szuka Boga, nie wiedząc, że to Bóg pierwszy go woła i prowadzi.

Święty Benedykt z Nursji proponuje, aby z całą świadomością i zdecydowaniem podjąć to zasadnicze dążenie i uczynić z niego program życia.

Kandydatom zgłaszającym się do klasztoru stawia w swej Regule tylko jedno pytanie: Czy prawdziwie szukają Boga?

W książeczce, którą oddajemy w ręce czytelników Wil Dekrse oblat opactwa św. Willibrorda w Doetinchem w Holandii pokazuje, jak cenne mogą być wskazania Reguły w życiu świeckiego chrześcijanina.