Modlitwa

Książka Twoje Słowo daje mi życie zawiera zapis konferencji wygłoszonych podczas jubileuszowej sesji z okazji 25-lecia Centrum Formacji Duchowej w Krakowie, która odbyła się w dniach 9-13 listopada 2022 roku.

Autorami konferencji są osoby należące do znakomitego, szerokiego grona formatorów, mistrzów duchowych, teologów, biblistów, pedagogów i psychologów, które przez minione ćwierćwiecze kształtowały umysły i serca uczestników spotkań w CFD – Domu Słowa.

Poszczególne rozdziały publikacji odsłaniają w pewnej mierze główne rozdziały życia i formacji CFD w ciągu minionego 25-lecia.

Wieńczy je rozmowa z o. -Innocenzo Gargano pod znamiennym tytułem Moja historia miłości do Słowa.

Jan Klimak miał posiadać wyjątkowe wykształcenie i wiedzę. Pozostawił po sobie niezwykłe dzieło, Drabinę raju, które jest zarysem drogi do świętości. Napisał je na prośbę przełożonego sąsiedniego monasteru z Raithau.

W swojej pisarskiej i teologicznej koncepcji odwołuje się do wizji Jakuba, który uciekając przed Ezawem, zasnął w drodze: We śnie ujrzał drabinę opartą na ziemi, sięgającą swym wierzchołkiem nieba, oraz aniołów Bożych, którzy się wspinali i schodzili po niej na dół (Rdz 28,12).

Do tego zdarzenia nawiązuje Jezus w rozmowie z Natanaelem: Zobaczysz jeszcze więcej niż to (…). Ujrzycie niebiosa otwarte i aniołów Bożych wstępujących i zstępujących nad Syna Człowieczego (J 1,50–51).

Drabina staje się dla pisarza obrazem zstępowania Boga ku człowiekowi, a przede wszystkim wędrówki człowieka ku Bogu, która przypomina wspinanie się po trzydziestu szczeblach. Stanowią one literacką metaforę, ale też oddają osobiste doświadczenie duchowe autora, który przez czterdzieści lat prowadził życie pustelnicze

Bóg obdarował Ignacego darem zrozumienia, czym jest chrześcijańskie życie, i dlatego przyszły święty najpierw sam przebył długą drogę wtajemniczenia. Doświadczeniem swym podzielił się w Ćwiczeniach duchowych, które w praktyce okazały się doskonałym przewodnikiem na drogach ku dojrzałemu przeżywaniu wiary. 

Poniższe rozważania mają nam pomóc zobaczyć, w jaki sposób przebiega owo wtajemniczenie, jak poszczególne tygodnie rekolekcji wprowadzają w misterium chrześcijaństwa.

Doświadczenie to, przeżywane etapami w Ćwiczeniach duchowych, jest procesem, podczas którego Bóg prowadzi człowieka – nieraz zagubionego, oddalonego od Boga – do dojrzałej wiary i dawania świadectwa zwycięstwa Chrystusa nad grzechem.

Książka wygrała konkurs na publikację poświęconą duchowości ignacjańskiej.

Jeśli pośród codziennej aktywności szukasz prostego sposobu pozostawania w łączności z Bogiem, ta książka jest właśnie dla Ciebie. Autor z jednej strony daje Ci narzędzia, a jednocześnie odpowiada na osobiste pragnienie głębi. Każdy znajdzie tu coś dla siebie.

Ojciec Chapman zdobył sobie wielkie uznanie prowadzonymi przez siebie rekolekcjami. Bez nich niewiele tylko listów, zebranych w tej książce, zostałoby zapewne napisane, gdyż ich autorzy i adresaci poznawali o. Johna najczęściej właśnie z tej okazji.

Powodzenia swego w tej dziedzinie nie zawdzięczał bynajmniej sztuce wymowy czy urokowi wygłaszanych konferencji. Najważniejszą rolę odegrało tu, jak się zdaje, jego głębokie zrozumienie, że każdy człowiek wymaga szczególnej uwagi i indywidualnego traktowania, że to, co pożyteczne dla jednego (a może nawet dla tego samego w jakimś wcześniejszym okresie), dla kogoś innego może okazać się nie tylko niepotrzebne, lecz wręcz zdecydowanie szkodliwe.

W jaki sposób jednak podejmować decyzję w takich sprawach? Odpowiedź przyszła szybko, gdy tylko znalazł się w Kościele katolickim, jak sam to pisze w trzy miesiące po swoim nawróceniu:

Rozważania Ewangelii na każdy dzień. Okres Adwentu i Bożego Narodzenia.

Szukać Jego towarzystwa – czyli propo­nowana w niniejszym zbiorze rozważań karmelitań­ska lectio divina – to pragnienie dzielenia się Sło­wem; to zaproszenie do wspólnej Drogi w blis­kości Słowa. 

Karmelitanka bosa każdego dnia otwiera Pismo Święte, aby spotkać Tego, który nadaje sens życiu przeżywanemu w obrębie klauzury. W ograniczonej przestrzeni otwierają się przed nią szerokie horyzonty Bożego Słowa.

W kontemplacji zasadniczą rolę odgrywa łaska i to nie jako wsparcie naszych naturalnych zdolności, ale jako czysty dar, w którym „widzimy” prawdy, a nawet raczej spotykamy się z Bogiem, który się nam objawia, przez co doświadczamy czegoś, co przerasta nasze naturalne zdolności poznawcze i wyobrażenia.

W innym przypadku trudno mówić o prawdziwej kontemplacji i odróżnić ją od fałszywej. Zbyt silna rola czynnika naturalnego, ludzkiego może powodować uzurpację – mniemanie, że jest to kontemplacja, choć jest to jedynie nasza wizja wzmocniona przeżyciami.

Zapis rekolekcji wygłoszonych przez benedyktyna ojca Włodzimierza Zatorskiego na temat kontemplacji.

„Słowom Stwórcy kształtującego świat w siedem dni stworzenia odpowiada siedem słów Odkupiciela”. Brat Pierre-Marie długo wczytywał się, medytował i modlił słowami wypowiedzianymi przez Chrystusa na krzyżu.

Zamieszczone tu krótkie teksty są owocem jego modlitwy.

Do tej pięknej medytacji, pełnej powagi i bólu wobec śmierci umiłowanego Syna, ale też ożywionej nadzieją Jego zmartwychwstania oraz życia, które nam przywraca, dołączono rozważania drogi krzyżowej - tajemnicy męki i śmierci Zbawiciela.

Modlitwa Jezusowa jest bardzo starą formą modlitwy. Trudno wskazać jej początek. Korzeni tej formy modlitwy należy szukać w zachęcie Pana Jezusa o tym, żeby zawsze się modlić i nie ustawać.

To wskazanie Chrystusa nie dawało spokoju wielu mnichom. Nie wiedzieli w jaki sposób jest możliwe spędzanie całego czasu na modlitwie. Nie rozumieli w pełni wypowiedzi Jezusa, dlatego bardzo różnie rozumiano to zalecenie. Było wiele prób rozwiązania tego problemu. Nie wszystkie spotkały się przychylną reakcją w Kościele. Wiele postaw zostało potępionych.

Nie ma tu miejsca na szczegółowe opracowanie tego zagadnienia. 

Ta szczególna pozycja ma przybliżyć wszystkim osobom charakter rekolekcji Oddychać Imieniem, jak i samą modlitwę Jezusową.

„Chodzi o to, żeby w końcu wygospodarować sobie cichy kącik, w którym będzie można obcować z Bogiem tak, jakby poza Nim nic w ogóle nie istniało, i to codziennie”. – pisze Edyta Stein. Pośpiech i szybkie tempo życia codziennego sprawiają, że wielu ludzi zapomina o odpoczynku. Jest on jednak niezbędny, aby znów nabrać sił.

Dlatego Wunibald Müller zachęca do świadomego wypoczywania przy Bogu w ciągu dnia.

W ten sposób życie powraca do pierwotnej prostoty.

Modlitwa Ewangelią na każdy dzień jest praktyczną pomocą do codziennej modlitwy Słowem Bożym przeznaczoną dla wszystkich niezależnie od ich przygotowania biblijnego.

Autor skupia się na wydobywaniu sensu duchowego czytań. Często odwołuje się do wyobraźni czytelnika, aby zaangażował w modlitwie swoje zmysły i stał się nie tylko obserwatorem, ale także uczestnikiem ewangelicznych wydarzeń.

Bóg jest w mieście i tam trzeba Go szukać. „Trzeba bowiem, abyśmy nauczyli się modlić w nowy sposób: kiedy jemy śniadanie albo jedziemy windą; odbieramy telefon albo czytamy gazetę; kiedy czekamy na czyjeś odwiedziny, na wyjście z pracy, na koniec kolacji; kiedy przechodzimy przez ulicę, aby pójść na pocztę lub czekamy na autobus (...)

Książka adresowana jest do tych, którzy próbują poprzez modlitwę odnaleźć Boga w zgiełku codzienności, pośród gwaru rozmów, ataków natarczywych reklam, odgłosów klaksonów – w mieście.

Czytając uważnie dzieło św. Hezychiusza od razu zwracamy uwagę na koncentrację na przeżyciach wewnętrznych. Cała wojna , jak i cała chwała i szczęście, koncentrują się w umyśle i w sercu. Nawet temat bliźniego pojawia się dość pobocznie.

Oczywiście nie oznacza to, że temat był nieistotny dla autora, jednak dzięki wysokiemu stopniowi ogólności w relacjach z bliźnimi oraz skupieniu się na walce wewnętrznej i modlitwie Jezusowej św. Hezychiusz osiągnął rzecz niezwykle trudną, gdyż napisał dzieło, które może być czytane z pożytkiem zarówno przez pustelników, mnichów mieszkających we wspólnocie, jak i ludzi świeckich.

Książka, którą oddajemy w ręce Czytelników, jest ostatnią pozycją napisaną przez Tomasza Mertona – w całości przez niego zaplanowaną i zredagowaną. Książka o modlitwie stała się w ten sposób jego swoistym testa­men­tem.

„Najważniejszą potrzebą naszych czasów – pisze Merton – jest wewnętrzna prawda ożywiana duchem kontemplacji”. Wyraża się ona w stałym ukierunkowaniu naszego życia na kontemplację, ta zaś uzyskuje swą głębię i siłę przez szczerą konfrontację naszej rze­czy­wistej kondycji duchowej z prze­ra­sta­jącą nas prawdą i miłością Boga.

Oddajemy do rąk Czytelników teksty autorstwa Pseudo-Antoniego Wielkiego i Izajasza Anachorety. Niniejszy tom to owoc rozpoczętego procesu całościowego, pierwszego w Polsce tłumaczenia Filokalii, antologiipism duchowych (IV – XV wiek) zredagowanej w XVIII w. przez św. Makarego z Koryntu i św. Nikodema Hagiorytę.

Tekst Pseudo-Antoniego to zbiór zasad przydatny dla człowieka, który ćwiczy się w cnocie i w filozofii. Całość ma formę zachęty, można ją ująć w takim zawołaniu: Nie zniechęcaj się niepowodzeniami, cel jest możliwy do osiągnięcia, walcz o cnotę, walcz o poznanie prawdziwej mądrości, wszystko jest w zasięgu twojej ręki. Możesz być pobożny i szczęśliwy.

Z kolei Izajasz Anachoreta skupia się głównie na zagadnieniu czujności. Na pierwszym miejscu staje tutaj praktyka straży umysłu, kontroli myśli.

Traktat O życiu kontemplacyjnym jest najbardziej znanym traktatem Pomeriusza.

W pierwszej księdze omówiłem istotę życia kontemplacyjnego, różnicę jaka zachodzi między nim a życiem czynnym oraz sposób w jaki – przy Bożej pomocy – wy moglibyście prowadzić życie kontemplacyjne. W księdze drugiej rozprawiałem o życiu czynnym. Z Bożą pomocą zostało tam pokazane: jaki pożytek przynosi religijne karcenie, na czym polega cnota cierpliwości, jak należy traktować dobra kościelne oraz co należy powiedzieć o duchowej wstrzemięźliwości...

Książka jest swoistego rodzaju poradnikiem modlitwy, w którym znajdziesz wiele porad i wartościowych informacji służących pogłębieniu relacji z Bogiem. Każdy z nas, modląc się, wciąż poszukuje, snuje refleksje, myśli o swojej rozmowie z Bogiem. Możesz też mieć wątpliwości związane z modlitwą - zastanawiać się, czy jest właściwa, czy ma sens, czy może być inna, lepsza, w jakim kierunku powinna zmierzać, co zrobić, by stawała się bardziej owocna.

To swoista „trylogia” spotkania ze Słowem Bożym niedzielnej czy też świątecznej liturgii. Słowo Boga bowiem nie tylko pokrzepia, ale też umacnia, przemienia i otwiera na działanie Bożej łaski oraz drugiego człowieka.

Przyjęte i przemodlone głęboko zapada w sercu i pomaga w wędrówce do Ojcowskiego Domu.

Ksiądz Ryszard Stankiewicz SDS stara się, by ta książka nie była tylko pobożną lekturą, ale czymś, co może przynosić obfite owoce przez spotkanie Boga w Jego Słowie.