Pomoce w rozważaniu Pisma Świętego

Gdy słyszymy „Ziemia święta” lub „Ziemia biblijna”, zazwyczaj nasze myśli wędrują do współczesnego Izraela i obecnej Autonomii Palestyńskiej. Na tych terenach miało miejsce najwięcej wydarzeń opisanych w Biblii. Jednak każdy czytelnik Pisma Świętego wie, że karty świętej księgi prowadzą nas także po wielu miejscach, które obecnie leżą na terenach Egiptu, Libanu, Syrii, Grecji, Turcji, Włoch, Malty, Iranu, Iraku, Arabii Saudyjskiej czy Jordanii.

Niniejsza książka jest zaproszeniem do swoistej, intelektualnej podróży po tych miejscach. W podróż tę wyruszymy wraz z bohaterami biblijnych opowiadań, by lepiej poznać nie tylko historię poszczególnych postaci, ale dostrzec nić Bożego prowadzenia całej ludzkości ku zbawieniu.

Obecnie w wielu miejscach związanych z dziejami zbawienia i postaciami biblijnymi wyrosły kościoły, kaplice czy choćby postawiono tam kamienie lub tablice pamiątkowe. Kiedy jednak Jezus wszedł na górę Tabor, nie było tam franciszkańskiego kościoła. Kiedy dźwigał krzyż, nie przepychał się wśród straganów arabskich sklepikarzy. Gdy Abraham wszedł na górę Moria, by ofiarować Izaaka, nie było tam świątyni jerozolimskiej ani muzułmańskich meczetów, a gdy Paweł przybył do Rzymu, nie mógł ochłodzić się w cieniu kolumnady na placu św. Piotra. To oczywiste!

Rod Bennett rzetelnie, a zarazem bardzo przystępnie, pokazuje, jak około sto lat po narodzinach chrześcijaństwa nasiliła się prawdziwa batalia o Biblię, jej zawartość i rolę, a także – a nawet przede wszystkim – o prawo określania jej mianem chrześcijańskiego Pisma Świętego.

Aczkolwiek istniały już wszystkie poszczególne księgi, wciąż trwał jeszcze proces ustalania kanonu, a właściwie dwóch kanonów ksiąg świętych – chrześcijańskiego i rabinicznego. Określanie tego drugiego mianem „żydowski” nie do końca jest trafne, zważywszy, że bardzo wielu chrześcijan było Żydami zakorzenionymi w judaizmie.

Był to jednak judaizm biblijny, podczas gdy judaizm rabiniczny, pod wieloma względami odmienny od biblijnego, dopiero się wyłaniał i konsolidował wokół odmowy dawanej Jezusowi z Nazaretu jako Mesjaszowi/Chrystusowi oraz przy silnym sprzeciwie wobec chrześcijaństwa i jego wyznawców.

Zbiór tekstów ojca Włodzimierza Zatorskiego skupionych wokół tematu lectio divina, praktyce czytania Pisma Świętego, która zajmuje szczególne miejsce w tradycji monastycznej i życiu każdego benedyktyna.

Patrząc na ilość tekstów i nagrań ojca Zatorskiego, które dotyczyły tej praktyki, można śmiało powiedzieć, że obok Reguły św. Benedykta, był to temat w czołówce zainteresowań Autora.

Teksty, które znajdziesz na kolejnych stronach, to owoc głębokiej refleksji biblijnej o. Włodzimierza Zatorskiego OSB. Podzieliliśmy je na dwie części. Pierwsza to wprowadzenie teoretyczne, a druga — przykłady odczytania wybranych fragmentów z Pisma Świętego. 

Synopsa należy do najważniejszych narzędzi pracy biblisty. Zestawia obok siebie w szpaltach teksty Ewangelii, żeby ukazać to, co w nich wspólne, i to, co stanowi o ich odrębności. Pozwala w łatwy sposób odszukać teksty paralelne Ewangelii.

Już w starożytności Euzebiusz z Cezarei wynalazł sposób szybkiego znajdowania miejsc paralelnych czterech Ewangelii. Profesjonalni bibliści posługują się synopsami w oryginalnym języku Ewangelii, czyli starożytnej grece. Ponieważ jednak język grecki znają obecnie nieliczni, potrzebne są także synopsy w językach współczesnych. Mogą one oddać wielkie usługi w różnego rodzaju analizach tekstu Ewangelii, zwłaszcza w osobistym poznawaniu Biblii i pracach kaznodziejsko-katechetycznych.

W Synopsie czterech Ewangelii – w nowym przekładzie polskim teksty podobne z różnych Ewangelii umieszczone są obok siebie w równoległych kolumnach. Pod tekstami zamieszczono obszerne zestawienie tekstów pokrewnych. Świadomie posłużył się tłumacz przekładem stosunkowo dosłownym, oddając różne słowa greckie z paralelnych tekstów przez różne słowa polskie, takie same zaś, przez takie same.

Głównym celem tej książki jest przedstawienie, jak niektóre wersety biblijne, często bardzo znane, są błędnie interpretowane lub aplikowane do życia w niewłaściwy sposób.

Zdarza się, że schematy interpretacyjne, utarte przez dziesięciolecia czy nawet przez wieki, nieuwzględniające kontekstu, doprowadziły do tego, iż pewne biblijne frazy zaczęły nabierać w powszechnym rozumieniu znaczenia oderwanego od tego, w jakim znajdują się w Bożym Słowie. Mimo zmieniających się czasów i różnych form praktycznego stosowania Bożego Słowa w codziennym życiu, oryginalny zamysł Autora i pierwotne znaczenie tekstu pozostają niezmienne.

Z tego względu absolutnie konieczne jest, byśmy prawidłowo rozumieli, jakie przesłanie niosły poszczególne wersety w swym oryginalnym kontekście w chwili ich pisania. Dopiero wówczas będziemy w stanie właściwie je interpretować zgodnie z przesłaniem Bożej prawdy. O tym właśnie jest ta książka – o uczeniu się właściwego interpretowania tekstów biblijnych i rzetelnego odnoszenia ich do życia. Tylko w taki sposób oddamy Bogu chwałę, gdy będziemy głosić Jego Słowo i wolę bez ich zniekształcania.

Siostra Małgorzata Borkowska nie traci czasu na frazesy. Wodolejstwo nie wchodzi w grę. Zamiłowanie do słowa to dla niej coś więcej niż hobby filologa; to jedna z form adoracji Niewidzialnego. Czym są Podpowiedzi? Sentencjami? Życiowymi radami? Wszystkim po trochu. To może współczesnymi apoftegmatami?

Kiedyś robił to abba Antoni, abba Pojmen, abba Jakiśtam, a dziś kilkaset lat po nich wypowiada je amma Małgorzata.

Autorka raczej nigdy by siebie tak nie nazwała, ale my owszem. Sędziwa mniszka z Żarnowca daje nam krótkie światła dla życia. Myśli, które wprowadzają w głąb siebie po to, by wyprowadzić ku Osobowemu Partnerowi Do Dialogu. 

Biblijne medytacje siostry Małgorzaty Borkowskiej - benedyktynki.

Szczenięta pod stołem jadają z okruszyn dzieci… – mówiła do Chrystusa Syrofenicjanka (Mk 7,28). Co ja się kiedyś naprosiłam czcigodnej redakcji Biblii Tynieckiej! Co się natłumaczyłam, że po polsku szczenięta pod stołem mogą jeść z podłogi, ale nie z okruszyn; i mogą jeść okruszyny chleba (upuszczone przez dzieci), ale nie okruszyny dzieci… Nic nie pomogło, składnia grecka czy może wpojona w młodości łacińska okazała się silniejsza od rodzimej, i po dziś dzień w Ewangelii Marka szczenięta jadają okruszyny dzieci. Przynajmniej w okolicach Tyru i Sydonu; na szczęście, nie u nas.

A ten tomik to właśnie takie okruchy, sypiące się ze stołu bez ładu i składu ani (na ogół) wzajemnego powiązania.

Niniejsza książka jest studium z zakresu teologii biblijnej. Zostały tu systematycznie poklasyfikowane i skomentowane teksty przede wszystkim z Nowego Testamentu.

Celem tej syntezy jest pozwolić czytelnikowi usłyszeć zawarty w nich apel o prawowierność, apel skierowany do wyznawców Chrystusa, do członków Jego Kościoła, na czele z tymi, którzy są odpowiedzialni za przekaz wiary.

Książka ta jest przeznaczona przede wszystkim dla wierzących. Niemniej może ona przydać się także niewierzącym o tyle, że pozwoli im zrozumieć, na czym się opiera nieustępliwość Magisterium Kościoła, to jego non possumus, w wielu żywotnych sprawach, które sami inaczej oceniają.

„Nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa” – przypomina słowa św. Hieronima Konstytucja o Objawieniu Bożym Drugiego Soboru Watykańskiego (zob. KO 25).

Czytanie Biblii obok liturgii stało się fundamentem odnowy posoborowej. Jest to właściwie powrót do najstarszej tradycji i praktyki duchowej. Na stałym kontakcie z Pismem Świętym opierała się duchowość Izraela – narodu wybranego Starego Testamentu.

Lectio divina – Boże czytanie – jest praktyką stałego czytania Pisma Świętego, niezmiernie ważną dla właściwego wzrostu wiary i poznania Boga. Nie chodzi jednak o jakiekolwiek czytanie Pisma Świętego, lecz o kontakt z żywym Bogiem przez spotkanie z Jego Słowem. 

Przekład protokanonicznych ksiąg Starego Testamentu zrealizowany przez ks. Waldemara Chrostowskiego w oparciu o Biblia Hebraica Quinta (BHQ) – najnowsze wydanie krytyczne Biblii Hebrajskiej. 

W zamyśle tłumacza całość będzie przekładem zwracającym szczególną uwagę na chrystologiczne zapisy obecne w Biblii Hebrajskiej.

To niezwykłe dzieło zawiera:

• wprowadzenia ukazujące historie najważniejszych przekładów Biblii, postaci i nauczanie dwunastu pro­roków mniejszych na tle historii biblijnego Izraela oraz chrystologię Księgi Dwunastu
• przegląd cytatów i aluzji do Księgi Dwunastu w pismach Nowego Testamentu
• zasady przekładu Księgi Dwunastu
• obszerne wstępy do każdej księgi

Rozmowa XVI Kasjana z abba Józefem O przyjaźni, którą w nowym przekładzie publikujemy w niniejszym tomie (jako zwiastun edycji drugiej części Rozmów), jest bez wątpienia traktatem wyjątkowym w całej literaturze wczesnochrześcijańskiej.

Przyjaźń to temat niezwykle istotny dla właściwego rozwoju każdego człowieka, na wszelkich płaszczyznach, w tym również duchowej. Stąd temat ten podejmowany był już szeroko w dziełach autorów starożytnych. Jego wagę dostrzegali również Ojcowie Kościoła, jak Klemens Aleksandryjski, Jan Chryzostom, Ambroży, Hieronim, Augustyn.

Jest jednak rzeczą interesującą, że aż do czasów Jana Kasjana, żaden z autorów chrześcijańskich nie poświęcił przyjaźni osobnej rozprawy.

Prezentowana w niniejszej książeczce Rozmowa XIV. O wiedzy duchowej dotyczy pewnego szczególnego sposobu modlitwy i lektury Pisma Świętego.

Tekst rozmowy dotyczy zdobywania wiedzy duchowej, czyli tej najtrudniej dostępnej, poprzez wytrwałą medytację Pisma Świętego.

Niemożliwe jest owocne dążenie do wiedzy duchowej, czyli właściwego zrozumienia Pisma Świętego, jeśli nie prowadzi się jednocześnie takiego życia, które zmierza do wykorzenienia wad i wzrostu cnót.

Pismo Święte jest orędziem Boga do człowieka, do każdego człowieka, jest wezwaniem zwróconym do osoby, aby osobiście poznała Boga, aby spotkała się z Chrystusem i żyła dla Niego, a nie już tylko dla siebie. Skoro więc Pismo Święte powierza nam Słowo Boże, powinniśmy je przyjmować w świetle Ducha Świętego, czytać je i podchodzić do niego z wiarą, że jest to Słowo, które pochodzi od Boga i do Boga prowadzi.

Wygłosić rekolekcje dla własnej wspólnoty raczej nie jest łatwo.

Sędziwa mniszka, Małgorzata Borkowska OSB, została poproszona o parę słów do swoich, w domu, gdzie mieszka, żyje. A wiadomo: najtrudniej mówić do swoich. Pochwał przyjemniej się słucha, ale przecież miłość nakazuje dać drugiemu całą prawdę. Wówczas nie można ominąć faktu, że to i owo każdemu za uszy się dostało.

Na szczęście, „głosząca” za własne uszy także zagląda, przez co jest współtowarzyszką losu, a nie mądralą. Potrafi właściwie nakreślić proporcje ludzkich cnót i wad, dobra i zła, zasług i grzechów. I dopiero po prześwietleniu całości Bożym zamysłem, wskazuje na „horyzont” najpiękniejszy z możliwych: odwieczną miłość Osób Trójcy Świętej rozlana na świat, a w tym świecie człowiek z tej miłości stworzony i do niej powołany.

Jakże złożony jest skład chemiczny naszego świata! Niby pierwiastków chemicznych jest mniej niż sto (może teraz już i nieco więcej, nie wiem), ale kombinacji tych pierwiastków, i to w różnych formach i proporcjach, po prostu nie ma końca. Coraz to odkrywamy jakąś nową, bądź już istniejącą, bądź możliwą do sporządzenia. Bóg jakby bawił się z nami w grę „Ciepło-zimno".

Sto lat temu ludzie wierzyli, że już znaleźli prawie wszystko, co On ukrył, a tę niewielką resztę, jaka jeszcze pozostała, odnajdą wkrótce. Obecnie raczej gotowi są mniemać, że każde nowe znalezisko naprowadza na ślad wielu innych, pole poszukiwań rośnie w postępie geometrycznym i zabawa ma wszelkie szanse okazać się najlepszym na ziemi modelem nieskończoności.

Od wieków w każdym chórze zakonnym są potrzebne pewne funkcje liturgiczne, bądź na dłuższy czas nadawane, bądź zmieniane co tydzień według kolejności. Te funkcje nazywają się w każdej zakonnej tradycji nieco inaczej. U polskich benedyktynek zakonnica rozpoczynająca śpiewane partie modlitwy i zobowiązana do ich wyćwiczenia z chórem, nazywa się kantorką, i to jest funkcja trwała, ze względu na konieczne do tego zdolności muzyczne.

Natomiast zakonnica prowadząca w danym tygodniu liturgię nazywa się hebdomadarka (w kościelnej łacinie hebdomada to tydzień). Przez długie lata siostra, która ukończyła właśnie swoją „hebdomadę”, zostawała na następny tydzień homiliantką: jej funkcja polegała wtedy na tym, żeby w niedzielę i w ewentualnie przypadające w tym tygodniu święta odczytać komentarz do Ewangelii dnia. Nie musiała go daleko szukać: w łacińskim brewiarzu był podany.

Słownik nauczania Jezusa oraz tematów czterech Ewangelii współtworzy oraz wydatnie rozwija jeden z najistotniejszych nurtów badań biblijnych i teologicznych, dotyczący życia, posłannictwa i nauczania Jezusa Chrystusa.

Wartość świadectwa Ewangelii kanonicznych jest największa, ponieważ wiarygodnie utrwaliły pamięć o Jezusie z Nazaretu, karmioną wiarą uczniów, którzy jako pierwsi stali się Jego wyznawcami i utrwalili ją na piśmie. 

Nie wystarczy jednak Ewangelie czytać, trzeba również je poprawnie rozumieć i objaśniać. Niniejszy tom wpisuje się w dziedzinę hermeneutyki biblijnej, czyli sztuki interpretacji Biblii. Coraz lepiej widać, że na progu XXI wieku jej potrzeba stała się większa niż kiedykolwiek wcześniej.

Rozważania 366 kluczowych słów greckich z Nowego Testamentu. 

Celem powstania niniejszej książki było podzielenie się ze współczesnymi chrześcijanami bogactwem znaczenia greckich słów użytych w Nowym Testamencie.

Autor, J.D. Watson, w trzystu sześćdziesięciu sześciu codziennych odsłonach, przekazuje czytelnikom to, co odkrył w czasie swoich osobistych studiów nad Bożym Słowem i prezentuje rozumienie kluczowych słów pochodzących z oryginalnego słownictwa Nowego Testamentu.

Rozważania 366 kluczowych słów hebrajskich ze Starego Testamentu.

Słowa mają ogromne znaczenie! Używamy ich przecież każdego dnia. Są nośnikiem naszych myśli, uczuć, postaw, pomysłów, celów, radości, smutków – krótko mówiąc, wszystkiego. A skoro tak bardzo ważne są słowa, jakich używamy na co dzień, o ile większe znaczenie mają te zapisane w Piśmie świętym, pochodzące przecież od samego Boga i kryjące w sobie ogromne bogactwo.

Dlatego tak ważne jest, abyśmy zrozumieli każde z nich, łącznie z delikatnymi różnicami, jakie kryją się za doborem znaczeń, którymi kierował się biblijny autor.