Życie duchowe

Fascynująca historia przyjaźni ojca Pio i ks. Dolindo, mistyków z Włoch, którzy poświęcili życie heroicznej służbie cierpiącym i byli wierni swojemu powołaniu i Kościołowi.

Łączyło ich wiele. Pochodzili z tego samego regionu Włoch, byli niemal rówieśnikami. Jako mistycy, w różnym stopniu mieli stygmaty, dar prorokowania i wypraszania uzdrowień. Obu bliska była heroiczna służba cierpiącym i bezgraniczna wierność swojemu powołaniu i Kościołowi. Obaj zmagali się ze Świętym Oficjum. I choć ks. Dolindo i o. Pio widzieli się tylko raz, to znali się bardzo dobrze, a ich przyjaźń trwała aż do śmierci.

Kanwą książki jest słynne spotkanie obu kapłanów w San Giovanni Rotondo w 1953 roku. Więź, jaka ich wówczas połączyła – podtrzymywana za sprawą bilokacji – stała się dla autora punktem wyjścia do refleksji na temat wspólnoty doświadczeń tych dwóch wielkich postaci, ale także różnych misji, jakie wypełniali w Kościele.

W swoją opowieść o duchowej, jak i czysto ludzkiej przyjaźni o. Pio i ks. Dolindo autor wplata liczne zeznania świadków oraz zapiski samych mistyków.

Jakie są cztery filary życia duchowego?

Wśród wielu różnych wskazówek i podpowiedzi można się pogubić. Ksiądz Dolindo Ruotolo w zwięzły sposób wyjaśnia, jakie powinny być podstawy naszego życia duchowego. Pierwszą jest miłość Boga. Ale co ona oznacza?

Czego od nas wymaga? Jakie wyzwania przed nami stawia? Drugą – miłość bliźniego, która rodzi jeszcze więcej pytań i wątpliwości.

Jak kochać kogoś, kto wyrządza zło?

Jak kochać Boga, gdy miłość bliźniego rodzi w nas opór?

Trzecim filarem jest modlitwa. Najczęściej modlimy się, bo chcemy być przez Boga wysłuchani.

Ksiądz Dolindo tłumaczy, na czym polega skuteczność modlitwy.

W czasie pobytu na pustyni walki duchowe, toczone przez Ewagriusza, nie tylko nie ustały, ale wręcz przeciwnie, nasiliły się. Pisze Palladiusz:

Pewnego razu demony tak bardzo doświadczały go pokusą nieczystości, że – jak nam [później] powiedział – przyszła mu do serca myśl: „Bóg mnie opuścił”; i całą noc spędził na modlitwie stojąc w cysternie z wodą, nagi, w środku zimy, aż jego ciało stało się twarde jak kamień. Innym razem gnębił go duch bluźnierstwa i spędził czterdzieści dni bez wchodzenia pod dach celi, aż całe ciało pokryło się robactwem niczym nierozumne zwierzę.

Ewagriusz doszedł do wniosku, że w przypadku mnichów główna walka toczy się w myślach człowieka, w sferze mniej lub bardziej niezaspokojonych pragnień czy ambicji. Problem nie leży w samych grzechach, ale w pierwszym rzędzie w walce o wyeliminowanie demonicznych podszeptów, myśli (gr. logismoí), które prowadzą do niegodziwych czynów.

Pisząc o gniewie, jednej z ośmiu logismoi  dręczących rodzaj ludzki, Ewagriusz posługuje się metaforą szczególną, porównując działanie pod wpływem gniewu do wyczynów człowieka odurzonego winem. Dla znających Pismo Święte ta metafora ma szczególne konotacje: w Dziejach Apostolskich Apostołowie przemawiający pod wpływem Ducha Świętego przez niektórych byli podejrzewani o upicie się młodym winem (por. Dz 2,13–14).

W naszym przypadku jednak człowiek nie działa pod wpływem Ducha Świętego, ale ducha złego i w związku z tym jego dzieła nie są duchowe, ale szatańskie. Żadna bowiem inna wada nie czyni z człowieka [umysłu] demona tak, jak gniew.

Ewangelia św. Łukasza została podzielona na fragmenty i uzupełniona komentarzami biblijnymi, teologicznymi i historycznymi.

Kardynał Grzegorz Ryś wprowadza nas w fascynujący świat Ewangelii łącząc wiedzę egzegetów z własnymi spostrzeżeniami, które pomagają lepiej zrozumieć nauczanie i życie Jezusa.

*** 

Jakby to odmieniło Twoje życie, Twoją wiarę, Twoje relacje, gdybyś mógł się znaleźć choć przez chwilę w gronie tych, którzy podążali za Jezusem po drogach Palestyny, słuchali Jego słów i patrzyli na cuda?

Nierealne? Może nie do końca. Kardynał Grzegorz Ryś ma niezwykłą umiejętność budowania mostów między światami. Jego komentarze do Ewangelii tworzą mosty między współczesnością a realiami czasów ewangelicznych, między wiedzą egzegetów a tym, w jaki sposób Słowo Boże działa w każdym człowieku, między życiem duchowym a naszą przyziemną codziennością.

Dzięki wyjaśnieniom i refleksjom kard. Rysia możemy nie tylko lepiej zrozumieć tekst Ewangelii św. Łukasza, ale zanurzyć się w jego świecie, by wydobyć z niego konkretne wskazówki dotyczące naszego życia „tu i teraz”, naszych codziennych dylematów, zmagań i wątpliwości.

Ksiądz Dolindo Ruotolo dzieli się z czytelnikami tajemnicami Nieba. Łącząc naukę Kościoła z mistycznym doświadczeniem, opisuje drogę duszy z czyśćca do Raju.

Kogo wtedy spotyka? Kto jej towarzyszy? Czego doświadcza na poszczególnych etapach wędrówki oraz jak wygląda jej spotkanie z Bogiem?

Ludzkość od wieków zastanawia się nad tym, czy po śmierci istnieje coś jeszcze. Ksiądz Dolindo Ruotolo w oparciu o naukę Kościoła przybliża czytelnikowi drogę oczyszczonej duszy, która przechodzi z czyśćca do nieba.

Eschatologiczne teksty znanego mistyka są doskonałymi komentarzami do znanej nam wszystkim pieśni „Anielski orszak” śpiewanej na pogrzebach co najmniej od XVII wieku. Autor opisuje, jak Maryja jako litościwa Matka przychodzi po duszę do czyśćca i prowadzi ją do nieba przed oblicze Boga Najwyższego.

Dowiemy się jakie są chóry anielskie, kim są cherubini i serafini. Teksty świętego kapłana z Neapolu są przepełnione motywami światła i śpiewaną przez wszystkie duchy wspólnie z Maryją pieśnią uwielbiającą Boga „Magnificat”.

Jan Klimak miał posiadać wyjątkowe wykształcenie i wiedzę. Pozostawił po sobie niezwykłe dzieło, Drabinę raju, które jest zarysem drogi do świętości. Napisał je na prośbę przełożonego sąsiedniego monasteru z Raithau.

W swojej pisarskiej i teologicznej koncepcji odwołuje się do wizji Jakuba, który uciekając przed Ezawem, zasnął w drodze: We śnie ujrzał drabinę opartą na ziemi, sięgającą swym wierzchołkiem nieba, oraz aniołów Bożych, którzy się wspinali i schodzili po niej na dół (Rdz 28,12).

Do tego zdarzenia nawiązuje Jezus w rozmowie z Natanaelem: Zobaczysz jeszcze więcej niż to (…). Ujrzycie niebiosa otwarte i aniołów Bożych wstępujących i zstępujących nad Syna Człowieczego (J 1,50–51).

Drabina staje się dla pisarza obrazem zstępowania Boga ku człowiekowi, a przede wszystkim wędrówki człowieka ku Bogu, która przypomina wspinanie się po trzydziestu szczeblach. Stanowią one literacką metaforę, ale też oddają osobiste doświadczenie duchowe autora, który przez czterdzieści lat prowadził życie pustelnicze

Czy nie jest tak, że fascynacja wykorzystaniem czasu stała się naszą obsesją, naszym bożkiem? Wypełniamy każdą chwilę po brzegi, jakbyśmy się bali pustki.

Zestresowani i przepracowani, czujemy się jak królik z Alicji w Krainie Czarów, który ciągle się spieszy, nerwowo patrząc na zegarek.

Wielu z nas podziela te same odczucia: na nic nie mamy czasu, zaniedbujemy relacje z innymi, ciągle za czymś biegniemy, aby w końcu stwierdzić, że kręcimy się w kółko, omijając to, co w życiu najistotniejsze. 

Tymczasem Bóg ma swoje tempo: w Notre-Dame du Laus objawienia trwały 54 lata – najdłużej na świecie. Wychodząc od tego doświadczenia, autor proponuje nowe podejście do kwestii czasu.

Sięgając do Biblii i życia codziennego, snuje refleksje o tym, czy czas jest naszym wrogiem czy sprzymierzeńcem, dlaczego tak trudno nam czekać, co jest pilne, a co ważne, jaką postawę wobec czasu miał Jezus i dlaczego carpe diem to za mało. 

Mały poradnik życia duchowego ks. Dolindo Ruotolo, w którym znajdziemy cenne wskazówki na temat modlitwy, jako drogi do świętości i budowania swojej relacji z Bogiem.

Mistyk z Neapolu obala mity na temat świętości i na przykładzie własnego życia podpowiada, co zrobić aby osiągnąć życie wieczne.

Poszukujesz drogi, by stać się świętym? Módl się! — pisał ks. Dolindo do swoich duchowych córek. —

„Módl się pomimo nudy; módl się ze spokojem mimo poruszonych nerwów; módl się spokojnie pomimo pośpiechu, który odczuwasz ”.

Osoby, które go znały były przekonane o jego świętości. Dlatego często dostawał od nich pytania jak ten stan osiągnąć.

Mistyk z Neapolu za każdym razem cierpliwie tłumaczył, że świętość nie jest bezgrzeszna i doskonała, ale jest nieustanną walką ze swoimi słabościami. Przed swoimi słuchaczami roztaczał wizję relacji z Bogiem opartej na głębokim zaufaniu.

Opierając się na ewangelicznej relacji uciszenia burzy na jeziorze (por. Mt 8,23–27; Mk 4,35–41; Łk 8,22–25), ten święty kapłan zostawia wskazówki, jak przetrwać trudniejsze chwile w życiu, kiedy zmagamy się z cierpieniem, niepewnością, niepowodzeniami w relacjach, a także własną słabością i grzechem.

Jest to zarazem świadectwo radykalnego zawierzenia się Jezusowi oraz Jego Matce, którą ksiądz Dolindo czcił jako Gwiazdę Morza – światło wskazujące nam drogę do Boga podczas żeglugi po wzburzonych falach naszego życia.

Gorzkie żale to tradycyjne wielkopostne nabożeństwo śpiewane w polskich kościołach od połowy XVII w.

Autorka pomaga zrozumieć, co skrywają słowa kolejnych pieśni. Wskazuje biblijne źródła, wyjaśnia wątpliwości i kontrowersje wokół poszczególnych zwrotów.

Nade wszystko jednak ukazuje mistyczny wymiar tej modlitwy, który staje się dla dostępny dla każdego, kto w ślad za autorką zaczerpnie z bogactwa odmawiania i rozważania Gorzkich żali.

W poszukiwaniu śladów duchowości w konkretnym życiu autor zabiera nas w fascynującą podróż.

Mając za przewodników chrześcijańskich myślicieli, filozofów, żydowskich kaznodziei i mnichów z Dalekiego Wschodu, wyrusza… do kuchni, supermarketu, biura i na dworzec. Pokazuje, że duchowość to umiłowanie codzienności, prozaiczne czynności, jak mycie naczyń czy pisanie, które wykonywane na sposób mistyczny – zmieniają wszystko.

Marti nie daje gotowych odpowiedzi, nie przekonuje ani nie moralizuje, nie poleca żadnych ćwiczeń – pyta, obserwuje, nienachalnie dzieli się swoimi spostrzeżeniami, ponieważ refleksja nad poważnymi życiowymi pytaniami pojawia się zawsze w momencie, w którym się aktualnie znajdujemy. Nawet podczas niecierpliwego sznurowania butów.

Czy zastanawiałeś się kiedyś, skąd się bierze niecierpliwość? Czy wiesz, że nie zawsze wynika ona ze zmęczenia?

Chcąc się wyleczyć z braku cierpliwości lub poczynić choćby niewielki krok w tym kierunku, trzeba najpierw poznać jego przyczynę.

Autor w swobodny, lekki, ale nie banalny sposób przeprowadza nas przez psychologiczne i duchowe mechanizmy powodujące niecierpliwość, wśród nich wymieniając np. potrzebę panowania. Następnie razem z nami powoli odkrywa i kontempluje świętą cierpliwość Boga w Piśmie Świętym.

Na końcu proponuje siedem kluczy pomocnych w praktykowaniu tej cnoty. Nie są to jednak „sztuczki” z zakresu rozwoju osobistego, pozwalające jedynie walczyć z ludzką słabością, ale środki, które mogą otworzyć nas na nowe życie w Chrystusie.

Ksieni Cecylia daje nam genialnie prosty wykład, stanowiący zakończenie jej książki: rozdział zatytułowany Liturgia jest tylko jedna.

To jest wewnętrzna „liturgia” w Trójcy Świętej, uwielbienie składane Ojcu przez Syna, a człowiekowi dana jest łaska udziału w tym uwielbieniu. Program na całe życie modlitwy i na całe życie wynikającego z niej działania; i przyczyna konieczności tego, żeby modlitwa i działanie były zgodne.

Nie będziemy tu oczywiście streszczać całej książki.

Oprócz teologicznej podstawy są w niej zawarte świetne uwagi praktyczne, płynące nie tylko z tradycji, ale także najwyraźniej z długiego doświadczenia dróg modlitwy tak we własnej duszy, jak i we wspólnocie. Widać w tych radach troskę o unikanie wszelkiego subiektywizmu i wszelkiej przesady; słynny umiar benedyktyński wyraża się w szukaniu drogi najprostszej, ale także najbardziej zgodnej z prowadzeniem Bożym, choćby to było przez ciemną dolinę.

Eucharystia nie ma być źródłem wzruszeń, ale źródłem łaski; sakrament pokuty nie jest po to, żeby się zajmować jak najstarannniej własnym ja, ale po to, żeby otrzymać przebaczenie.

Modlitwa to życie, a życie ma mnóstwo form i przejawów, i nie można go zamykać raz na zawsze w jakimś systemie.

Kilkaset stron anegdot i świadectw o Księdzu Dolindo Ruotolo, przeplatanych jego poezją, fragmentami listów i pouczeniami tworzy ten niezwykły zbiór.

Wyłania się z nich nie tylko wielki mistyk i cudotwórca, ale również człowiek obdarzony ogromnym poczuciem humoru i dystansem do siebie. Człowiek wielki, a jednocześnie tak pokorny, prosty, dobrotliwy i łagodny. Wszystkie opisane w tym tomiku historie zostały udokumentowane, a ich autentyczność potwierdzona.

Kolejne opowieści roztaczają przed nami urok skromnego kapłana z Neapolu, który przyciągał tak wielu za jego życia. Poznając go w jego codzienności, odkrywamy, że w tym świecie jest możliwe życie Ewangelią - codzienne stawanie przed Panem Bogiem u współdziałanie z Jego łaską.

Dla ks. Dolindo błogosławieństwa wypowiedziane przez Jezusa podczas Kazania na Górze są nierozerwalnie związane z darami i owocami Ducha Świętego – są zwieńczeniem tego, co dokonuje się w człowieku, który poddaje się prowadzeniu Ducha Świętego.

Staje się on wówczas „błogosławiony”, czyli „szczęśliwy”, ponieważ już za życia pomieszkuje w Niebie.

Jeśli się dobrze zastanowić, to asceza, mistycyzm i wszystkie traktaty na temat doskonałości zawierają się w tym genialnym nauczaniu o darach, owocach i błogosławieństwach Ducha Świętego. Ten, kto zgłębia i medytuje to nauczanie, wznosi się stopniowo od praktykowania zwykłych cnót, następnie wyższych oraz heroicznych, aż do osiągnięcia doskonałego zjednoczenia z Bogiem na ziemi, a w Raju nieśmiertelnej chwały.

Życie ks. Dolindo Ruotolo wypełnione było cierpieniem.

W dzieciństwie doświadczał przemocy fizycznej, nędzy, głodu, niezrozumienia. W szkole był pośmiewiskiem ze względu na problemy z nauką. Gdy wreszcie spełniło się jego największe marzenie i został kapłanem, spadły na niego oszczerstwa i został odsunięty od posługi. W kolejnych latach życia zmagał się z odrzuceniem, fałszywymi oskarżeniami, poniżeniem.

Po ludzku, miał wszelkie powody, by zwątpić w Bożą Opatrzność, w Bożą dobroć, miłość i troskę. Po ludzku powinien zatonąć w beznadziei. 

A tymczasem orędziem jego życia była ufność. W jego zawołaniu „JEZU, TY SIĘ TYM ZAJMIJ” pobrzmiewa echo wezwania św. Siostry Faustyny „Jezu, ufam Tobie”.

Odpowiedzią ks. Dolindo na wszelkie przytrafiające mu się nieszczęścia i krzywdy było głębokie zaufanie Bogu.

Pismo Święte i Kościół podają dwanaście głównych owoców Ducha Świętego (Ga 5, 19–23). Pierwsze trzy z nich – miłość, radość i pokój, dotyczą relacji naszej duszy z Bogiem. Pozostałe dziewięć dotyczy przede wszystkim  naszych relacji z bliźnimi.

Ks. Dolindo Ruotolo krok po kroku wyjaśnia czym różnią się owoce od charyzmatów. 

Tłumaczy dlaczego nie jesteśmy w stanie „zapracować” na swoje zbawienie naszymi staraniami i przekonuje, że tylko  pozostając otwartym na łaskę i działanie Ducha Świętego i współpracując z Nim jesteśmy w stanie wydać owoce godne naszego nawrócenia, które będą owocami życia wiecznego.

Modlitewnik zawiera teksty świętych: Efrema Syryjczyka, Makarego Egipskiego, Bazylego Wielkiego, Jana Chryzostoma i innych wybitnych mistrzów życia duchowego.

Treść modlitewnika została ułożona zgodnie z cyklami nabożeństw bizantyjskich:

dobowy, tygodniowy, roczny. Jest także cykl ośmiu tonów, czyli melodii liturgicznych, które począwszy od Wielkanocy, następują kolejno po sobie, nadając całemu tygodniowi jednolite brzmienie.

Znajdują się w nim między innymi: hymny paschalne autorstwa św. Jana z Damaszku, kanony modlitewne poświęcone pokucie, wychwalaniu Matki Bożej i świętych. Jest także słynny bizantyjski Akatyst ku czci Bogurodzicy oraz hymn maryjny świętego Nektariusza z Eginy, modlitwy przed Eucharystią i po niej, modlitwy przeznaczone do czytania w różnych okolicznościach.

Praktyczny przewodnik modlitwy wewnętrznej, który łączy w sobie solidną doktrynę duchową z prostym, duszpasterskim podejściem.

Książka jest owocem wielu doświadczeń autora jako spowiednika i kierownika duchowego oraz człowieka, który sam żył na co dzień modlitwą i na drogach modlitwy wewnętrznej się uświęcał.

Bł. Maria Eugeniusz od Dzieciątka Jezus w prosty sposób wyjaśnia czytelnikowi podstawowe zagadnienia z życia modlitwy. Powołując się na nauczania św. Jana od Krzyża i św. Teresy od Jezusa tłumaczy, w jaki sposób wiara, nadzieja i miłość związane są z naszym intelektem, pamięcią oraz wolą i w jaki sposób dary Ducha Świętego (dar mądrości, rozumu, rady, męstwa, wiedzy, bojaźni Pańskiej oraz pobożności) stają się światłami „oświecającymi” nasze akty wiary, nadziei i miłości.

Przestrzega też czytelnika przed niewłaściwymi oczekiwaniami wobec modlitwy, związanymi z poszukiwaniem różnych doświadczeń intelektualnych, emocjonalnych czy charyzmatycznych ponieważ Bóg wymyka się naszym wszelkim rozumowym pojęciom.

Pan Jezus ukazywał się Świętej Siostrze Faustynie, ale Jego słowa są skierowane do nas wszystkich. Codzienne rozważania i modlitwy zawarte w tej książce pomogą Ci zrozumieć słowa Jezusa i żyć nimi tak, jakby zostały wypowiedziane bezpośrednio do Ciebie.

Jeśli pragniesz doświadczyć nieskończonej i nieprzeniknionej miłości Jezusa do Ciebie, pozwól się poprowadzić Świętej Siostrze Faustynie, która spędziła swoje życie – dzień po dniu – wsłuchując się w słowa Jezusa o Jego niezgłębionym Miłosierdziu.

Korzystając z tej książki, dowiesz się m.in.:

- jak rozwijać swoją modlitwę, aby była mocniejsza, głębsza i skuteczniejsza;