Życie duchowe

Federico Tartaglia – włoski kapłan twierdzi, że ludzie z różnych powodów rzadko sięgają po Pismo Święte. Aby to zmienić, napisał książkę Czas przeczytać Biblię (i powiem ci, jak to zrobić).

Książka to „samouczek biblijny”, autor zawarł w niej 14 wskazówek jak czytać Pismo Święte, proponuje także intrygujące wprowadzenia do poszczególnych Ksiąg.

Ksieni Cecylia daje nam genialnie prosty wykład, stanowiący zakończenie jej książki: rozdział zatytułowany Liturgia jest tylko jedna.

To jest wewnętrzna „liturgia” w Trójcy Świętej, uwielbienie składane Ojcu przez Syna, a człowiekowi dana jest łaska udziału w tym uwielbieniu. Program na całe życie modlitwy i na całe życie wynikającego z niej działania; i przyczyna konieczności tego, żeby modlitwa i działanie były zgodne.

Nie będziemy tu oczywiście streszczać całej książki.

Oprócz teologicznej podstawy są w niej zawarte świetne uwagi praktyczne, płynące nie tylko z tradycji, ale także najwyraźniej z długiego doświadczenia dróg modlitwy tak we własnej duszy, jak i we wspólnocie. Widać w tych radach troskę o unikanie wszelkiego subiektywizmu i wszelkiej przesady; słynny umiar benedyktyński wyraża się w szukaniu drogi najprostszej, ale także najbardziej zgodnej z prowadzeniem Bożym, choćby to było przez ciemną dolinę.

Eucharystia nie ma być źródłem wzruszeń, ale źródłem łaski; sakrament pokuty nie jest po to, żeby się zajmować jak najstarannniej własnym ja, ale po to, żeby otrzymać przebaczenie.

Modlitwa to życie, a życie ma mnóstwo form i przejawów, i nie można go zamykać raz na zawsze w jakimś systemie.

Św. Teofan Rekluz (1815-1894), wybitny teolog i asceta rosyjski, biskup a następnie pustelnik, jeden z najbardziej znanych rosyjskich starców XIX w. W "Drodze do zbawienia" Autor krok po kroku wprowadza czytelnika w życie łaski od pierwszych poruszeń aż do błogosławionej beznamiętności i miłości, tłumacząc przez cały czas wszystkie zjawiska zachodzące w duszy, ich przyczyny i skutki. Święty Teofan umie łączyć najlepsze dziedzictwo Wschodu i Zachodu. Książka posiada swoją nieprzemijającą wartość.

Jedną z najświętszych w klasztorze benedyktyńskim praktyk jest lectio divina – modlitewne czytanie słowa Bożego. Określam ją w taki lakoniczny sposób, jednak ciężar i potencjał lectio są niezmierzone. Wyobraźmy sobie, że mamy okazję porozmawiać z kimś niezwykle potężnym. Jak w takiej sytuacji będziemy się zachowywać? Oczywiście chcielibyśmy „z pokorą i szacunkiem”. A jeśli naszym rozmówcą jest sam Bóg? Co wtedy?

W praktyce wiemy, że różnie bywa. Czasem mamy dużo sił i ochoty, jesteśmy otwarci i pojętni, czytanie Pisma Świętego cieszy nas jak nic innego na świecie, daje dużo światła i pokoju. Obok tych, nielicznych przecież, chwil bardzo często naszym udziałem jest zgoła odmienny stan.

W najlepszym przypadku jest zwyczajnie – bez uniesień, ale i bez trudu, po prostu czytamy i mniej więcej rozumiemy, co Autor miał na myśli; ale bywają i chwile, w których jest nam naprawdę trudno wytrwać nad otwartą Księgą i wszystko w nas krzyczy, że powinniśmy ją zamknąć i wreszcie zrobić coś konkretnego. Czasem przysypiamy, bądź to, co właśnie przeczytaliśmy, budzi nasz głęboki sprzeciw.

Dzielenie się Ewangelią jest bardzo na czasie. I ten tomik (...) nie chce być jeszcze jednym owocem naukowej egzegezy, ale owocem refleksji mnicha, który od pół z górą wieku nie rozstaje się z Pismem Świętym. Autor będzie szczęśliwy, jeśli kogokolwiek wesprze w jego dążeniu do Światła w oparciu o karty Objawienia. (Ze wstępu)

Niniejsza książka stanowi pewnego rodzaju wprowadzenie do nauki czytania, ale nie ma ono charakteru elementarza opisującego znaczenie poszczególnych znaków i symboli w ikonie. Nie jest to suchy podręcznik zawierający usystematyzowane wiadomości na temat języka ikon.

Opracowań tego typu jest wiele, a ich zawartość nie zawsze sięga zamierzonego celu. Lingwiści przecież twierdzą, że najlepszym sposobem nauki języka nie jest wkuwanie słówek i formułek gramatycznych, ale zanurzenie się w środowisku danej mowy. I o to chodzi w tej książce. Jest ona zaproszeniem w przestrzeń medytacji ikon.

Jak to się stało, że kiedyś pobożność maryjna była uznawana za ukoronowanie całej pobożności katolickiej, współcześnie zaś, w tym najbardziej powierzchownym odbiorze, zdaje się czymś anachronicznym, kojarzonym z „moherowymi babciami”, z infantylno–słodkimi piosenkami znanymi nam ze współczesnej liturgii, z przemysłem kiczowatych butelek w kształcie figurki Matki Boskiej z koroną jako zakrętką?

Jak to możliwe, że nawet wśród samych katolików publiczne odmawianie różańca (będącego przecież tradycyjną metodą katolickiej medytacji) staje się niemal heroicznym wyczynem, bo obarczonym odium śmieszności?

Przedstawione refleksje, które nie są po prostu komentarzem, lecz raczej próbą refleksji wychodzącej z tekstu Katechizmu starającej się ten tekst zgłębić i rozwinąć,  z pewnością będą pomocne dla Czytelnika w jego osobistej drodze modlitwy.

Modlitwa jest bowiem wejściem w osobistą i żywą relację „z Bogiem żywym i prawdziwym”.

Z tej racji każdy musi sam odkryć własną drogę modlitwy, trzymając się drogowskazów, jakie nam zostawił jedyny Mistrz, Jezus Chrystus, wcielony Syn Boży.

„Misterium Przychodzącego Boga” – to kolejny tom konferencji mystagogicznych wybitnego przedstawiciela ruchu biblijno-liturgicznego, Odona Casela OSB, jaki ukazuje się w przekładzie polskim.

Tym razem będą to konferencje związane z okresem Adwentu, Narodzenia Pańskiego i Epifanii. Autor wygłaszał je do mniszek benedyktynek w Herstelle na przestrzeni lat dwudziestych, trzydziestych i czterdziestych ubiegłego stulecia, jednak odległość czasowa – jak zawsze w przypadku dobrej literatury – nie stanowi przeszkody dla żywego odbioru przekazywanych treści.

Konferencje mystagogiczne charakteryzują się tym, że treści dogmatyczne, ascetyczno-duchowe i teologiczno-biblijne łączą się w nich w jedną całość, przy czym „językiem” najdoskonalej wypowiadającym tę syntezę jest język samej liturgii. Z niej właśnie Autor czerpie i w nią zarazem wprowadza.

Traktat O życiu kontemplacyjnym jest najbardziej znanym traktatem Pomeriusza.

W pierwszej księdze omówiłem istotę życia kontemplacyjnego, różnicę jaka zachodzi między nim a życiem czynnym oraz sposób w jaki – przy Bożej pomocy – wy moglibyście prowadzić życie kontemplacyjne. W księdze drugiej rozprawiałem o życiu czynnym. Z Bożą pomocą zostało tam pokazane: jaki pożytek przynosi religijne karcenie, na czym polega cnota cierpliwości, jak należy traktować dobra kościelne oraz co należy powiedzieć o duchowej wstrzemięźliwości...

Benedyktyńskie motywy codzienności. Dlaczego Reguła? Raczej chyba, zwłaszcza na tym miejscu, wiadomo. Chodzi, rzecz jasna, o Regułę św. Benedykta.

Dlaczego jednak selfie? Bo takie… mamy czasy. Wszelki kontakt, jakiekolwiek poznanie czegoś dzisiaj zasadniczo sprowadza się do selfie. Daje ono wrażenie zatrzymania danej rzeczy a nawet jej zawłaszczenia. I tak, z jednej strony, owa rzecz staje się nasza. Z drugiej – my się też przy niej określamy.

Ktoś może zarzucić takiemu podejściu do rzeczy powierzchowność. I słusznie. Ale kto ma jeszcze dzisiaj motywację, ale i możliwości czy czas na pogłębione studium, poprzedzone odpowiednim przygotowaniem? Jeśli więc dzisiejszemu światu chciałoby się przybliżyć Regułę, to chyba przede wszystkim w taki sposób: flash, snapshot, flickr. Ale czy tak wypada? Co odpowiedzieć? Może jedynie to, że Reguła ma już tyle wieków i tyle „doświadczyła” że i nie zaszkodzą jej selfie. Można mieć natomiast nadzieję, że może pomogą robiącym sobie to selfie – i może nawet do czegoś zmotywują…

Tyle już napisano o Ewagriuszu! Czy jest sens coś dodawać? Wydaje się, że wielka myśl żyje w rozlicznych jej interpretacjach i komentarzach. Tak jest niewątpliwie z ośmioma logismoi Pontyjczyka... 

Nowa interpretacja, jeśli tak można określić niniejszą refleksję, w pierwszym rzędzie chce być pozytywna, czyli uniknąć powielania klasycznej już lektury ośmiu logismoi jako opowieści o grzechach, wadach czy pokusach. Nie znaczy to, że neguje takie odczytanie. Chce jednak zobaczyć je nie tyle, jako główny przedmiot zainteresowania, wręcz cel refleksji i analiz, lecz jako sposobność do doświadczenia czegoś dobrego: własnego rozwoju, nade wszystko zaś spotkania z Panem Jezusem.

Ta pozytywność wiąże się z jeszcze innym charakterystycznym rysem myśli i tekstów Ewagriusza: wielką, jeśli nie kluczową, rolę odgrywa w nich wyobraźnia. Logismoi to myśli, które wywołują reakcję w naszym umyśle, czyli powstanie noēmata – wyobrażeń, fantazji, pojęć, konceptów, obrazowania. Cała duchowa rzeczywistość więc rozgrywa się praktycznie w przestrzeni naszego odbioru i interpretowania impulsów przychodzących od Boga, szatana czy też od nas samych.

Książka ta – mimo że jest ponownym opracowaniem akademic­kich wykładów na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie – nie roztrząsa jeszcze jednego „akademickiego zagadnienia”. Raczej chce służyć pomocą dostarczoną przez teologię biblijną szeroko pojętemu duszpasterstwu i pogłębionej lekturze całego Pisma Świętego.

Dzisiejsza lectio continua Pisma Świętego obu Testamentów w cyklu liturgicznych czytań mszalnych stawia przed kapłanem, głoszącym homilię czy choćby krótkie wprowadzenie do orędzia Słowa Bożego, nowe zadanie. Wymaga mianowicie tego, by wska­zał wzajemne powiązanie myśli objawionej w Starym i Nowym Przymierzu, by pokazał ich głęboką harmonię.

Jeśli pośród codziennej aktywności szukasz prostego sposobu pozostawania w łączności z Bogiem, ta książka jest właśnie dla Ciebie. Autor z jednej strony daje Ci narzędzia, a jednocześnie odpowiada na osobiste pragnienie głębi. Każdy znajdzie tu coś dla siebie.

Nie ma dla człowieka większego skarbu niż to, co Bóg mu objawia o Sobie. W przekładzie na ludzki język i ludzki system pojęć nazywa się to teologią albo dogmatyką. I wielką krzywdę robimy sobie i innym, jeśli naukę wiary zbywamy jako coś mniej potrzebnego, a ograniczamy się do systemu etyki jako „egzystencjalnego” w przeciwieństwie do „teorii”. 

Ta książka powstała właśnie jako pomoc dla formatorek w zakonach żeńskich. W męskich większość braci kończy seminarium – i oby po zaliczeniu traktatów dogmatycznych nie odkładali Prawdy Bożej do lamusa jako „teorii”, co się niestety zdarza.

Jeżeli chcemy być prawdziwie sobą, to możemy to osiągnąć jedynie wówczas, gdy będziemy siebie oddawali innym. Jest to zgodne z tym, co Pan Jezus mówił w Ewangelii: Jeśli kto chce być pierwszym, niech będzie ostatnim ze wszystkich i sługą wszystkich (Mk 9,35).

Ta dynamika życia sprawdza się we wszystkich jego wymiarach, choć wyraża się zupełnie inną postawą w zależności od samej sytuacji i tego, kim w niej jesteśmy. W szczególności wygląda ona zupełnie inaczej w życiu domowym, a inaczej w życiu zawodowym. W domu jesteśmy kimś innym w odniesieniu do żony, kimś innym w relacji do dzieci, rodziców, teściów, brata, siostry, cioci, wujka, kuzynów itd.

Natomiast w pracy zawodowej nasza postawa powinna się wyrażać inaczej w relacji do naszych pracowników, a inaczej do przełożonych, inaczej do kontrahentów, z którymi współpracujemy w realizacji naszych zadań, a inaczej do klientów korzystających z naszej pracy. Można powiedzieć, że zasada jest taka sama – musi to być relacja miłości - ale jej realizacja musi wyglądać inaczej w zależności od sytuacji, w jakiej jesteśmy.

W mediach panuje prosta zasada: krótko i przystępnie… Treść, która przekracza określone normy, w jakiś sposób przytłacza i staje się mało atrakcyjna.

W pośpiechu przelatujemy przez słowa-klucze, czasami zatrzymując się na dłużej. Nie mam na to czasu. Pęd życia wymaga wyrobienia określonej normy. Zazdrościmy tym, którzy mogą sobie pozwolić na luksus powiedzenia: nigdzie mi się nie śpieszy.

Z literaturą religijną jest odwrotnie. Ona nie akceptuje pośpiechu, tym bardziej wyrabiania sobie opinii w danym temacie na podstawie jednej książki. Świat nie jest czarno-biały. Skala szarości pozwala na obiektywizm.

Udostępniamy poniższe motywatory, aby jeszcze bardziej usprawnić proces zapoznawania się z duchowością benedyktyńską i z tym, co 1500-letnia tradycja, w słowach współczesnych pisarzy, ma do zaoferowania. Znajdziecie tutaj autorów, których treści publikowaliśmy na stronach internetowych i w mediach społecznościowych. Podobnie jak publikacje Jak żyć według Ojców Pustyni? oraz Osiem rodzajów złego życia, i ta książka jest tylko urywkiem większej całości. Zebrane tutaj refleksje mają nadać kierunek i zachęcić do

Reguła zawiera w sobie niezwykły potencjał, który także i dziś może, a nawet powinien być wykorzystany do budowania lepszego, bardziej chrześcijańskiego świata.

Przede wszystkim jako tekst, który uczy nas, w jaki sposób mamy służyć Bogu, a zatem spełniać nasz podstawowy ludzki obowiązek. Jeśli zostanie on rzetelnie wypełniony, wszystko inne, co jest nam jeszcze potrzebne, przyjdzie, wraz z Bożym błogosławieństwem.

Jak jednak rozumieć słowo „psałterz”? Mylilibyśmy się, utożsamiając go jedynie z księgą biblijną. Mówiąc o psałterzu, jeśli chcemy pozostać wierni Tradycji, mamy na myśli to wszystko, z czego on wyrósł, co wokół psalmów się rozgrywa, co one wyrażają, czemu służą, całą tę rzeczywistość, która dzięki nim nieustannie jest aktualizowana. Psalmy są gramatyką spotkania z Bogiem.

Książka o. Jana P. Strumiłowskiego "Zrodzony z wiary. Teologiczne podstawy tożsamości człowieka według Thomasa Mertona".

Chrześcijanie, chcąc budować kulturę opartą na wierze, zbyt mocno skupiają się na jej skutkach społecznych, politycznych itp., nie dostrzegając, że zatraca się rozumienie tego, co stanowi ich fundament, a jest nim właśnie wiara.To zaniedbanie może sprawić, że ich wysiłki okażą się zupełnie nieskuteczne.

Modlitwa Jezusowa jest bardzo starą formą modlitwy. Trudno wskazać jej początek. Korzeni tej formy modlitwy należy szukać w zachęcie Pana Jezusa o tym, żeby zawsze się modlić i nie ustawać.

To wskazanie Chrystusa nie dawało spokoju wielu mnichom. Nie wiedzieli w jaki sposób jest możliwe spędzanie całego czasu na modlitwie. Nie rozumieli w pełni wypowiedzi Jezusa, dlatego bardzo różnie rozumiano to zalecenie. Było wiele prób rozwiązania tego problemu. Nie wszystkie spotkały się przychylną reakcją w Kościele. Wiele postaw zostało potępionych.

Nie ma tu miejsca na szczegółowe opracowanie tego zagadnienia. 

Ta szczególna pozycja ma przybliżyć wszystkim osobom charakter rekolekcji Oddychać Imieniem, jak i samą modlitwę Jezusową.

Monastyczna tradycja nakazywała bić o zmroku w dzwon, aby ułatwić orientację pielgrzymom kierującym się do klasztorów i sanktuariów. Dzwon zagubionych wskazywał właściwy kierunek, przybliżoną odległość, a przede wszystkim pozwalał odnaleźć właściwy szlak tym, których zaskoczyły mrok, mgła i innego rodzaju przeciwności. Taki obraz nabiera wartości symbolicznej. Klasztory na całym świecie pełnią dziś podobną rolę. Prowadzą wiernych przez mgłę jaką stanowią wyzwania współczesności. 

Skąd tytuł Osiem rodzajów złego życia? Osiem duchów zła, czyli osiem złych decyzji, to wspomniany klucz, który prowadzi nas do poznania korzeni wad, które dewastują nasze życie; jednocześnie stanowią o tym kim jesteśmy wobec samych siebie i innych.

Ewagriusz z Pontu opisał je bardzo dokładnie, i był szczery do bólu. W niniejszym wyborze umieściłem fragmenty ze współczesnych opracowań, które starają się wytłumaczyć skomplikowany system, powiedziałbym wręcz, naczyń połączonych, jakimi są duchy zła.

Jednak nie jest to tylko opis, ale idąc za przykładem Ojców Pustyni, w pierwszym rzędzie zostaje przedstawiona diagnoza choroby i w następnej kolejności kilka rad, jak rozwiązać trudną sytuację, a na przyszłość zastosować środki profilaktyczne.