św. Edyta Stein

Druga część korespondencji obejmuje 480 listów z ostatniego etapu życia Edyty Stein w latach 1933–1942. Dotyczą jej życia i działalności w klasztorze karmelitanek w Kolonii, ucieczki przed nazistami do Holandii i pobytu w Karmelu w Echt, aresztowania przez gestapo i deportacji do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie zginęła w roku 1942. Opublikowane listy wraz z tekstami z pierwszego tomu ukazują portret wielkiej myślicielki i współczesnej świętej.

Druga część korespondencji obejmuje 480 listów z ostatniego etapu życia Edyty Stein w latach 1933–1942. Dotyczą jej życia i działalności w klasztorze karmelitanek w Kolonii, ucieczki przed nazistami do Holandii i pobytu w Karmelu w Echt, aresztowania przez gestapo i deportacji do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie zginęła w roku 1942. Opublikowane listy wraz z tekstami z pierwszego tomu ukazują portret wielkiej myślicielki i współczesnej świętej.

Edyta Stein była filozofem i pielęgniarką, nauczycielką i prelegentką, zakonnicą i mistyczką.

Konfrontując się z doświadczeniami I wojny światowej i rodzącego się nazizmu, odkrywała, że prawda jest uobecniona w Chrystusie.

Pośród niepokojów społeczno-politycznych potrafiła osiągnąć jedność myśli, wiary i postawy życiowej, aż do śmierci w obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau.

Książka ukazująca drogę do świętości zbuntowanej nastolatki wychowanej w judaizmie, to wspaniała lektura nie tylko dla dzieci starszych i młodzieży.

Nie jest to książka naukowa, chociaż wszystko jest tu dobrze przemyślane i udokumentowane. Ma być podręcznikiem, propozycją poszukiwań, jak zostać architektem własnego życia. 

Edyta Stein, czyli św. Teresa Benedykta od Krzyża, była kobietą, która poświęciła całe swe życie na poszukiwanie prawdy i sensu życia osoby ludzkiej. 

Aż prawda ukazała się jej nie jako coś abstrakcyjnego, ale z twarzą człowieka: Boga Człowieka – Chrystusa.

Dosięgnął jej nazizm, a raczej pozwoliła się dosięgnąć nazizmowi, ponieważ jej najgłębszym pragnieniem było oddanie swego życia z miłości. 

W niniejszym tomie publikowane są teksty refleksyjne dotyczące tematu kobiety, które powstały w latach 1928–1932: referaty, jeden wykład (Problemy nowego systemu kształcenia dziewcząt), artykuły i zapis jednej audycji radiowej o Macierzyńskiej sztuce wychowywania.

Przez całe dziesiątki lat Amata NeyerOCD – a przedtem Margareta DrügemöllerOCD – gromadziła i porządkowała w kolońskim archiwum teksty Edyty Stein i o niej samej.

Jej wysiłkom zawdzięczamy naukowo opracowane nowe wydanie dzieł Edyty Stein . Tekst i dokładny kontekst wszystkich przyczynków opracowała Amata Neyerwe wprowadzających do każdego z nich wstępach zatytułowanych Geneza {Situierung}.

W zestawieniu z pierwszym wydaniem Edith Steins Werke V obecne poprawione nowe wydanie przedstawia znacznie większą wartość.

Edyta Stein, interpretując dzieła św. Jana od Krzyża, rozwija swoją koncepcję „wiedzy Krzyża” jako teologię Krzyża oraz jako naukę życia w znaku Krzyża.

Studium to jest zarówno znakomitym wprowadzeniem w dzieło Ojca Zakonu Karmelitańskiego, jak i świadectwem głębokiego doświadczenia wewnętrznego i jasności myślenia Autorki.

Co więcej, śledząc życie i naukę św. Jana od Krzyża, Edyta Stein odsłania własną drogę i wykazuje, że krzyż nie jest symbolem śmierci, lecz żywym znakiem mistycznej rzeczywistości.

Nowe opracowanie listów Edyty Stein (św. Teresy Benedykty od Krzyża). 
Pierwszy z tomów zawiera wszystkie odnalezione dotąd listy z lat 1916-1933.  Dotyczą studiów filozoficznych autorki we Fryburgu oraz okresu do wstąpienia do klasztoru karmelitanek bosych w Kolonii. Rzeczowe i kompetentne wprowadzenie oraz objaśnienia i komentarze zawarte w przypisach ukazują relacje duchowe i intelektualne Edyty Stein, a także zmagania o kształt własnej drogi życiowej.

Wśród licznych opracowań naukowych i popularyzujących postać, osobę i myśl filozoficzno-religijną Edyty Stein, dziś już wyniesionej na ołtarze do godności świętych, prezentowana pozycja autorstwa Joanny Mosley Edyta Stein – kobieta modlitwy zajmuje szczególnie znaczące miejsce.

Książka stanowi niezwykle cenną pozycję w zakresie teologii życia duchowego. Autorka w sposób bardzo źródłowy i analityczny pism św. Teresy Benedykty od Krzyża oraz w oparciu o świadectwa osób, które bezpośrednio spotykały się z tą niezwykłą Karmelitanką, konwertytką i Męczennicą z Auschwitz pokazuje czytelnikowi bohaterkę swojej książki jako wzór życia chrześcijańskiego – osobę, która znalazła w sobie siłę, odwagę i spełnienie poprzez codzienną rozmowę z Bogiem w modlitwie i dzięki temu mogła „iść do świata, aby wnieść tam Boskie życie”.

Nowe opracowanie listów Edyty Stein (św. Teresy Benedykty od Krzyża). 
Pierwszy z tomów zawiera wszystkie odnalezione dotąd listy z lat 1916-1933. Dotyczą studiów filozoficznych autorki we Fryburgu oraz okresu do wstąpienia do klasztoru karmelitanek bosych w Kolonii. Rzeczowe i kompetentne wprowadzenie oraz objaśnienia i komentarze zawarte w przypisach ukazują relacje duchowe i intelektualne Edyty Stein, a także zmagania o kształt własnej drogi życiowej.

Edytę Stein z Romanem Ingardenem, znanym polskim filozofem, łączyły wspólny kierunek poszukiwań filozoficznych i przyjaźni. Zamieszczone tu listy z lat 1917-1938 ukazują ją jako kobietę we wszystkich jej odczuciach. Ukazują jej tęsknotę, rozczarowania i poszukiwanie własnej drogi. Listy pozwalają równocześnie zaznajomić się ze środowiskiem filozoficznym pierwszej połowy XX wieku.

Życie św. Teresy Benedykty od Krzyża w dokumentach i fotografiach.

„Co nie leżało w moich planach, leżało w planach Bożych. Coraz żywsze staje się we mnie przekonanie, płynące z wiary, że gdy się patrzy na rzeczy po Bożemu – nie ma przypadków, że całe moje życie aż po najdrobniejszy szczegół jest z góry nakreślone w planach Bożej Opatrzności i że układa się przed wszystkowidzącym okiem Boga w doskonałą i sensowną całość. Wówczas zaczynam się cieszyć na światło chwały, w którym ma się odsłonić ta całość pełna sensu”.

Edyta Stein

Edyta Stein podążała drogą prawdy, bo prawda ma swoją drogę: to oznacza, że to, co prawdziwe, daje się poznawać stopniowo, ponieważ, przynajmniej dla umysłu ludzkiego, to, co prawdziwe, zawsze jest złożone, rozbite na fragmenty. Trzeba przyznać – prawda jest różnorodna, będąc jednocześnie fundamentalnie jedna. W jej odsłanianiu się jest zarówno obecność i nieobecność, dar i brak. Inaczej mówiąc, prawda odsłania się w pokornym poszukiwaniu, w pragnieniu, które nie może być dogmatyczne – to znaczy zaspokojone, a więc zgaszone.

Widzimy więc, że pozorne zerwanie ze światem zewnętrznym i z innymi ludźmi nie jest ani ucieczką, ani odrzuceniem. Jest nabraniem dystansu, a dokładniej nabraniem perspektywy: na samotności z Ojcem Jezus modli się za swoich braci. Patrzy z punktu widzenia, który jest podstawą wszelkich punktów widzenia, czyli oczami Ojca, Stworzyciela braci i rzeczy.

Bycie osobą jest warunkiem miłości, ale najpierw stanowi jej owoc. Nie staję się osobą jedynie sam przez się. Bóg i ci, którzy mi w życiu towarzyszą (moi rodzice, mąż czy żona, dzieci, bliscy, sąsiedzi, koledzy z pracy, ogółem „inni ludzie”), też się do tego przyczyniają. Bóg oczekuje, że będziemy osobowi, powierzył nam zadanie wzajemnego „kształtowania” jedni drugich. Mamy się nawzajem „personalizować”, czynić osobami. Rozumiemy, że aby kochać, trzeba być osobą.

Świat, w którym żyjemy, nieustannie gna do przodu. W pogoni za nowymi zdobyczami cywilizacji i techniki coraz rzadziej zadajemy sobie pytania o sens. Chcąc dotrzymać kroku współczesności, wielu z nas nie zwraca już uwagi na to, jak żyje i gubi gdzieś po drodze głębszą wartość swojego codziennego działania. Przykład Edyty Stein dowodzi, że każdy czyn ludzki ma ogromne znaczenie w Bożym planie zbawczym. Opierając się na wypowiedziach Edyty Stein oraz na jej świadectwie życia i drogi do świętości, autor przypomina o wielkiej wadze ludzkiego działania, odkrywaniu Bożej łaski w życiu i podejmowaniu świadomej współpracy z nią.

Karmel słynie z wielkiej ilości świętych i błogosławionych. Nie powinien więc dziwić fakt, że nawet tak wybitne postaci jak Edyta Stein mogą pozostawać mało znane nawet we własnej rodzinie zakonnej.

Tytuł tej pozycji Umiłowanie mądrości nawiązuje najpierw do znaczenia samej filozofii, a następnie odnosi się do życia osobistego Stein. Biblijna mądrość zawsze związana jest z drogą Bożą i z miłością.

Na gruncie duchowości mądrość jest owocem dojrzałego doświadczenia duchowego. Święty Jan od Krzyża kontemplację mistyczną, która jest najdoskonalszą drogą do zjednoczenia z Bogiem, nazywa „mądrością miłości”, którą wierzący stopniowo otrzymuje od Niego na drodze przemiany duchowej.

Mądrość jest jednocześnie pierwszym darem Ducha Świętego, otrzymanym w celu udoskonalania miłości. Dary jako sprawności bierne pozwalają wierzącemu przyjmować światło i miłość potrzebne do prowadzenia życia duchowego „na sposób boski”, przekraczający naturalne możliwości człowieka.

Gdy chodzi o podtytuł Duchowość św. Edyty Stein - podjęte zostają tematy, które dotykają samej istoty duchowości, jak: nawrócenie, droga duchowa, portret duchowy, modlitwa, mistyka, ewangeliczna ciasna brama i wąska droga, męczeństwo. Wątek dotyczący mądrości nie jest przypadkowy. Już w roku 1927 Edyta Stein pisze do kolegi Fritza Kaufmanna, dając mu wskazanie, jaką drogą powinien w życiu kroczyć. Rada dotyczy właśnie ewangelicznej mądrości.

Jej niemieckie nazwisko Stein oznacza „kamień”. Edyta jest diamentem o rozmaitych szlifach, wytrzymała, pełna, szlachetna, twarda względem siebie, czysta, przejrzysta.

Edyta nie przestanie oczyszczać swego bytu, swej refleksji. Po tym, jak zmierzyła wiele ścieżek myśli, pewnego wieczoru – tak jak to wydarzyło się w drodze do Emaus – zaczepi ją żydowski brat, Jezus, który przekona ją: Ja jestem Prawdą.