Uwagi o modlitwie - s. Małgorzata Borkowska OSB

Główne przesłanie Teresy od Jezusa możemy streścić jej własnymi słowami: Chrystus jest bardzo dobrym przyjacielem. To nic nowego. Sam Jezus to mówi. Ewangelie „oddychają” tą przyjaźnią na każdej stronie i w każdym słowie.

Publikacja Nad księgami opata Jana o naśladowaniu Chrystusa zawiera tekst O naśladowaniu Chrystusa oraz komentarz s. Małgorzaty Borkowskiej OSB.

W historii chrześcijaństwa mamy kilka dzieł literackich, które pochodzą ze środowisk monastycznych, czytane są powszechnie do dzisiaj, i szczególnie silnie wpłynęły na ukształtowanie się naszej duchowości, gdyż dały wyraz ludzkiej tęsknocie za Bogiem.

Najstarsze z nich to Księga starców i narosła wokół niej literatura egipskiej pustyni. Dalej, Wyznania św. Augustyna; zaliczam je do literatury monastycznej, gdyż autor był wedle ówczesnych pojęć mnichem, chociaż w mieście; założył nawet wspólnotę, napisał dla niej regułę, i jak większość Ojców Kościoła został biskupem z mnicha właśnie.

Następna jest Reguła św. Benedykta; jej nauka, ale przede wszystkim jej praktyka w niezliczonych wspólnotach, kształtowała życie chrześcijańskie (jak pisze Rowan Williams) przez sam fakt, że ukształtowała mnóstwo osobowości, które z kolei kształtowały społeczeństwo. Czwarta jest księga O naśladowaniu Chrystusa.

Najwcześniejsze rękopiśmienne kopie Naśladowania pochodzą z Włoch i oczywiście nie są przez kopistów wyraźnie datowane. Ponieważ jednak cechy pisma i szczegóły wykonania pozwalają datować średniowieczne rękopisy z dużą dokładnością, jest pewne, że najstarsza zachowana kopia (podkreślmy: kopia już, nie pierwopis autorski), sporządzona w Vercelli i tam do dziś przechowywana, powstała między rokiem 1280 a 1330. Nie później. Otóż nawet koniec tego przedziału czasowego to jeszcze równe pół wieku przed przyjściem na świat Tomasza a Kempis (1380-1471), któremu na północny wschód od Alp przypisuje się do dzisiaj autorstwo tej księgi; a blisko sto lat przed jego dojrzałą działalnością pisarską.

Do normalnej formacji w klasztorze należy wyjaśnienie ślubów zakonnych: zarówno ich teologii, jak i ich konsekwencji prawnych, praktycznych i duchowych. 

Ten krótki zbiorek nauk s. Małgorzaty Borkowskiej może być niezastąpioną pomocą w zrozumieniu ślubów przez ludzi, którzy je składają i starają się wypełniać.

Człowiek odczuwa potrzebę złożenia ofiary z siebie możliwie najpełniejszej i najtrwalszej, jeśli tylko ma możliwość; ofiary trwałej, nie tak, że "dzisiaj będę żyć w taki sposób, a jutro w inny, zależnie od tego, jakie akurat natchnienie mi przyjdzie; a ponieważ każde natchnienie, które mi przyjdzie jest od Pana Boga, to choćby dzisiaj było takie, a jutro przeciwne, ja będę żyć według tych natchnień".

Naucz się, jak być naprawdę obecnym: widzieć, słyszeć, dotykać, smakować, upajać się ciągle nowym zapachem chwili!

Chrześcijanin jutra będzie albo mistykiem, albo nie będzie go wcale – twierdzi Karl Rahner. Podobnie uważa kard. José Tolentino Mendonça, zapraszając w zmysłową podróż, której celem jest doświadczenie Boga.

Autor udowadnia, że wiara kształtuje się nie tylko przez to, co słyszymy, widzimy i czujemy, ale także przez zapach i smak. Każdy ze zmysłów otwiera nowe przestrzenie poznania i urealnia kontakt człowieka z otaczającym go światem.

Książka, którą można porównać jedynie do „Twierdzy” Antoine'a de Saint-Exupéry'ego. Lektura tych stron jest niczym spokojne kroczenie do źródła, aby zakosztować smaku wody, kiedy świat proponuje nam pastylki, które gaszą pragnienie i pozwalają nam zaoszczędzić 53 minuty czasu w tygodniu. Słowa wdzięczności dla portugalskiego kardynała za ten jakże zaskakujący podarunek!

Kasper Mariusz Kaproń OFM, Katolicki Uniwersytet św. Pawła w Cochabamba (Boliwia)

Każdy z nas jest zaproszony, aby zająć w nocnej rozmowie miejsce Nikodema, patrzeć Jezusowi prosto w oczy i przeżyć w sercu Jego wyznanie miłości. Może w tym pomóc najnowsza książka ks. Krzysztofa Wonsa, wydana nakładem wydawnictwa Salwator.

Każdy „Nikodem” bez względu na stan duszy może przeżyć swoją nocną rozmowę z Jezusem i usłyszeć zaproszenie do nowego życia. Starzec Nikodem przekonuje mnie, że nigdy nie jest za późno na spotkanie z Jezusem z Nazaretu, Synem Bożym, nigdy nie jest za późno, by wyjść z ciemności i przeżyć nowe narodziny. Jedno jest najpewniejsze: Jezus nigdy się nie spóźnia, czeka pierwszy i do końca, nawet na najbardziej spóźnionych.

Dziękuję ci, starszy bracie Nikodemie, że chociaż pora była już bardzo późna, zdecydowałeś się na rozmowę z Jezusem z Nazaretu.

Nie przestaje mnie intrygować pytanie, co ostatecznie zrobiłeś w życiu z tamtym nocnym spotkaniem z Nazarejczykiem? Czy po nocy spotkałeś Go o poranku? Zmartwychwstałego? Pozostaję z nadzieją.

Spotkaj Boga w ciszy swojego serca - książka "W krainę ciszy. Praktyka chrześcijańskiej kontemplacji"

Jedność człowieka z Bogiem, do której prowadzi kontemplacja, już w człowieku istnieje. Aby ją odkryć, wystarczy zdać sobie z tego sprawę, i w ten sposób rozpocząć drogę modlitwy. To odkrycie jest pierwszym krokiem do tego, by dostrzec istotę swego człowieczeństwa, doświadczyć wewnętrznego spokoju i odkryć świętość wewnątrz – wspólnotę z Bogiem.

Ojciec Martin Laird zachęca do poznawania Boga na drodze kontemplacji, to znaczy w milczeniu miłości. Wskazuje proste elementy służące trwaniu w wewnętrznej ciszy, takie jak postawa i właściwy oddech, ale nie traktuje modlitwy jako techniki. Pokazuje, że nie chodzi o to, aby na tej drodze „coś osiągnąć”, wystarczy po prostu pozwolić, aby pewne rzeczy się wydarzyły.

Cisza jest naszą ojczyzną, jest krainą, do której wezwany jest każdy duchowy pielgrzym.

Jak żyć w obecności Boga? Co zrobić, by modlitwa była czymś tak naturalnym jak oddech? Czy kontemplacja może być porywająca? Ojciec Franz Jalics SJ był cenionym na całym świecie kierownikiem duchowym, mistrzem modlitwy kontemplacyjnej i autorem poczytnych książek.

W czasie swoich podróży po świecie odkrywał zakorzenione w człowieku głębokie pragnienie przebywania w obecności Boga. W odpowiedzi pokazywał, w jaki sposób sam odkrywał Boga w swoim życiu i jak mu w tym pomogły ćwiczenia ignacjańskie.

Staram się poprowadzić uczestników do osiągnięcia stanu pełnej ciszy, w którym bez szczególnego zastanawiania się czy religijnego natchnienia zwyczajnie przebywają w obecności Boga. Modlitwa to spotkanie z Panem. (...) Tworzy ją i podtrzymuje nie wysiłek człowieka, ale przede wszystkim miłość Boga, który w cudowny sposób wkracza do naszego życia i niejednokrotnie w krótkim czasie doprowadza do tego, czego ludzkim staraniem nie byliśmy w stanie osiągnąć.

Autor mówi o tym, iż na pierwotną tęsknotę człowieka za wspólnotą może dać odpowiedź Kościół. Jest on miejscem działania przemieniającej mocy Pana, postrzeganym jako sakrament miłości, którą Bóg daje całemu światu. Przez to nasz najsłabszy punkt może stać się najmocniejszy, bo właśnie w tym punkcie Jezus nas uzdrawia i naszą słabość zastępuje swoją mocą. Lektury dopełnią teksty traktujące o zmartwychwstaniu, radości chrześcijańskiej, wierze i kierownictwie duchowym.